Destek Bölgelerinin Belirlenmesi

Protezin üzerine oturduğu ve dokulara doğru yer değiştirmesine karşı direnç gösterecek olan diş ve doku (mukoza) destekleri belirlenir. Diş desteği tırnaklar, doku desteği ise protez kaidesiyle temin edilir.

Diş Desteği: Sınıflamayı belirleyen dişsiz boşluklara komşu olan “terminal destek” dişler ile modifikasyon boşluklarına komşu olan ve karşıt ark desteği amacıyla da kullanılan “sekonder destek” dişler mukoza desteğinden daha avantajlıdır. Diş desteğinin en iyi şekilde elde edildiği protez bileşeni tırnaklardır.

Tırnaklar

Planlamada ilk yer alan protez bileşeni tırnaklardır. Modifikasyon alanları da dahil olmak üzere, her dişsiz boşluğu çevreleyen destek diş(ler)e tırnak yerleştirilir. Tırnakların konum ve sayısını belirleyen faktörler;

  1. dişsiz boşluğun sayısı,
  2. dişsiz boşluğun diş destekli veya serbest sonlu oluşu ve
  3. ana bağlayıcının tipidir.

Ana bağlayıcıları desteklemek amacıyla da tırnakların kullanılması gerekebilir; ilave tırnaklar ana bağlayıcı seçiminden sonra planlanır.

Okluzal tırnaklar

Cl I ve Cl II protezler

  • Her dişsiz boşluğa komşu olan molar ve premolar destek dişe okluzal tırnak yerleştirilir.
  • Fonksiyonel kuvvetlerin dişlerin uzun aksı boyunca iletilmesi için, okluzal tırnakların tırnak yuvalarına yerleştirilmesi avantaj sağlar.
  • Okluzal tırnaklar; serbest sonlu kaidelerin varlığında, dişsiz boşluğa komşu olan molar  premolar dişlerin meziookluzal yüzeylerine yerleştirilir (Şekil 8-1).
Şekil 8-1. Okluzal tırnak, serbest sonlu boşluğa komşu destek dişin meziookluzaline yerleştirilir.
Şekil 8-1. Okluzal tırnak, serbest sonlu boşluğa komşu destek dişin meziookluzaline yerleştirilir.

Cl III protezler

  • Okluzal tırnaklar, diş destekli dişsiz boşluklarda, destek dişlerin dişsiz krete yakın olan bölgelerine yerleştirilir (Şekil 8-2).
Şekil 8-2. Diş destekli kaidede, okluzal tırnaklar dişsiz alana komşu bölgelere yerleştirilir.
Şekil 8-2. Diş destekli kaidede, okluzal tırnaklar dişsiz alana komşu bölgelere yerleştirilir.

Cl IV protezler

Tırnaklar dişsiz boşluğa komşu destek dişlere ve ana bağlayıcının distal desteği için en arka bölgede her iki taraftaki iki destek diş üzerine yerleştirilir (Şekil 8-3).
Şekil 8-3. Dişsiz boşluğa komşu destek dişlerde ve en arka bölgedeki destek dişlerde kullanılan okluzal tırnaklar.
Şekil 8-3. Dişsiz boşluğa komşu destek dişlerde ve en arka bölgedeki destek dişlerde kullanılan okluzal tırnaklar.
Okluzal tırnağın konumu ile ilgili kuralları bozan özel durumlar vardır:
Doğal okluzal temasla çatışan bölgelere kesinlikle tırnak yerleştirilmez. Bu durumda tırnak, dişin diğer bir tarafına veya buna komşu olan diğer bir dişe kaydırılır (Şekil 8-4).
Şekil 8-4. a) Birinci moların mezial aproksimalinde karşıt diş yüzeyiyle temas olduğundan, okluzal tırnak aynı destek dişin distaline yerleştirilir. b) Her iki destek dişin mezial ve distal yüzeylerinde karşıt temas mevcut olduğundan, okluzal tırnaklar destek dişlerin lingual yüzeylerine yerleştirilir.
Şekil 8-4. a) Birinci moların mezial aproksimalinde karşıt diş yüzeyiyle temas olduğundan, okluzal tırnak aynı destek dişin distaline yerleştirilir. b) Her iki destek dişin mezial ve distal yüzeylerinde karşıt temas mevcut olduğundan, okluzal tırnaklar destek dişlerin lingual yüzeylerine yerleştirilir.

Tüm dişler sıkı okluzal temas halindeyse, okluzal tırnak yerleştirilmesi için minimum preparasyon gerektirecek özel bir bölge bulunmaya çalışılır. Ancak abraze ve mine kalınlığı yeterli olmayan dişlerde tırnak yuvası açılmaz; destek dişin kronla restorasyonu gerekir.

  • Periodontal açıdan zayıf destek dişler söz konusu olduğunda, okluzal tırnak komşu dişe yerleştirilir (Şekil 8-5) veya iki destek dişte ortak bir yerleşim sağlanarak, yük dağıtılır (Şekil 8-6).
Şekil 8-5. İkinci premolar diş, periodontal açıdan zayıf desteğe sahip olduğunda, okluzal tırnak birinci premolar dişe yerleştirilir.
Şekil 8-5. İkinci premolar diş, periodontal açıdan zayıf desteğe sahip olduğunda, okluzal tırnak birinci premolar dişe yerleştirilir.
Şekil 8-6. Birinci ve ikinci premolar dişler periodontal açıdan zayıf olduğundan, okluzal tırnak her iki destek dişe birlikte yerleştirilerek, yük dağılımı sağlanır.
Şekil 8-6. Birinci ve ikinci premolar dişler periodontal açıdan zayıf olduğundan, okluzal tırnak her iki destek dişe birlikte yerleştirilerek, yük dağılımı sağlanır.

Singulum tırnağı

Tırnak, singulum üzerine veya anatominin sınırlamadığı durumlarda singulum yerine konulur. Singulum üzerinde karşıt dişlerle temas mevcut olduğunda, tırnak bu temas noktası ve gingival marjinin 2 mm üzerindeki bölge arasında herhangi bir yere yerleştirilir (Şekil 8-7).

Şekil 8-7. a) Alt ve üst kanin dişleri arasında temas olduğunda b) Singulum tırnağı, bu temas noktası ile gingival marjinin 2 mm yukarısı arasındaki herhangi bir bölgeye yerleştirilir.
Şekil 8-7. a) Alt ve üst kanin dişleri arasında temas olduğunda b) Singulum tırnağı, bu temas noktası ile gingival marjinin 2 mm yukarısı arasındaki herhangi bir bölgeye yerleştirilir.

Bu düzeni sağlamak için yeterli mesafe olmadığında ise başka bir dişteki tırnak seçeneği araştırılır veya tırnak yuvası hazırlanır.

Mukoza desteği: Serbest sonlu kaideler ve geniş diş boşluklarına sahip olan diş destekli vakalarda mukoza desteği önemlidir. Serbest sonlu protezlerde kaide büyük oranda mukoza destekli olduğundan, mümkün olduğu kadar geniş alanı kaplamalıdır. Böylece birim alana düşen ve terminal destek dişlere iletilen yük miktarı azaltılır.

Hareketli bölümlü protezin tutuculuğu tamamiyle kaidenin sınırlarına bağlı olmasa da sulkus anatomisinin taklit edilmesi, stabilite ve destek için önemlidir. Protez kenarları kısa tutulduğunda desteğin çoğu kaybedilir ve destek dişlere gereğinden fazla yük iletilir; aşırı uzun olduğunda ise çevre dokular kasların hareketi nedeniyle travmaya uğrar. Kas bağlantıları tutucuların etkinliğini azaltır ve protez yer değiştirir.

 

Lisans

Hareketli Bölümlü Protezlerlerde Planlama © 2024Telif sahibi Prof. Dr. Funda Akaltan. Tüm hakları saklıdır.

Bu Kitabı Paylaş