Model Analizörünün Teşhis Modelinde Kullanımı

Teşhis modeli paralelometrenin ayarlanabilir tablasına yerleştirilerek, vidasıyla sıkıştırılır. Tablanın konumu, dişlerin okluzal yüzeyleri model analizörünün platformuna paralel olacak şekilde ayarlanarak, giriş yolu belirlenir (Şekil 7-10).

“Giriş yolu” ve “model eğimi” terimleri eş anlamlı sözcükler olmasa da, birbirleriyle bağlantılıdır. Model eğimi, protezin planlanması esnasında, modelin analizördeki yatay düzlemle ilişkili pozisyonudur. Bu nedenle protezin giriş yolu model analizörünün dikey koluna paraleldir.

“Giriş yolu”nun belirlenmesi amacıyla öncelikle rehber düzlemler, tutucu bölgeler, engelleme alanları ve estetik değerlendirilir:

Rehber düzlemlerin belirlenmesi

Model analizörünün ucuna analizör bıçağı monte edilerek, mevcut veya olması gereken rehber düzlem yüzeyleri değerlendirilir (Şekil 7-11a).

Analizör bıçağı proksimal diş yüzeyleri ile temas ettirilerek, bu yüzeylerin birbirleriyle olan paralelliği sağlanana kadar modele anteroposterior yönde eğim verilir (Şekil 7-12).

Paralellik bu şekilde sağlanamadığında, diş yüzeylerinde preparasyon yapılır (Şekil 7-11b).

Bu durum, model analizörünün dikey koluyla ilişkide olan “anteroposterior yönde” model eğimini belirler.

Model analizörünün tablası her yönde uyumlanabilir olmasına rağmen, anteroposterior ve lateral yönde eğimlendirme olmak üzere sadece iki eksende harekete izin verecek şekilde olduğu düşünülmelidir.

Rehber düzlemler genellikle mine yüzeylerinde hazırlanırlar. Rehber düzlem hazırlanacak dişlerin kronla restorasyonu gerektiğinde ise mum modeller model analizörünün bıçağı kullanılarak şekillendirilir ve rehber düzlem yüzeyleri giriş yoluna paralel hale getirilir.

Destek dişlerin proksimal yüzleri dışındaki diğer yüzeyleri de rehber düzlem olarak kullanılabilir. Kroşenin stabilizasyon kolunun, destek dişin aksiyal yüzeyi ile giriş yoluna uyumlu olarak temas etmesi istendiğinde, modelin anteroposterior eğimine ilaveten, “lateral yönde” de eğimlendirilmesi gerekebilir.

Düzeltme gerektiren proksimal diş yüzeyleri kırmızı kalemle boyanarak işaretlenir.

Tutucu bölgelerin belirlenmesi

Analizörün bıçağı, kroşeleme için uygun olan destek dişlerin bukkal ve lingual yüzeyleri ile temas ettirilerek, ekvator hatlarının altında kalan tutucu bölge miktarı belirlenir. Model analizörüne bağlanmış olan bıçağın yan yüzeyi destek diş yüzeyiyle temas edecek şekilde konumlandırılıp, arka taraftan bir ışık kaynağı tutulduğunda, bir üçgenin şekillendiği görülür. Bu üçgen, bir tarafta destek diş yüzeyi diğer tarafta ise analizörün bıçağı ile sınırlanır (Şekil 7-13).

Dental arkın her iki tarafındaki terminal destek dişler üzerinde benzer miktarda andırkat alanı elde edene kadar, model “lateral yönde” eğimlendirilir; ancak daha önce ayarlanan anteroposterior eğimin bozulmaması için, tabla hayali bir anteroposterior eksen etrafında çevrilir. Sonuçta elde edilen pozisyonda, rehber düzlemler birbirlerine paralel ve destek dişlerdeki tutucu alanların miktarı dengelenmiş olmalıdır.

Yeterli andırkata sahip olmayan dişlerin destek olarak kullanımı gerektiğinde, uygun kontur oluşturulması için diş yüzeyinin aşındırma yoluyla şekillendirilmesi veya kronla restorasyonu gerekebilir. Destek dişler için yapılacak olan döküm restorasyonların mum modelleri de model analizöründe incelenerek, kroşelerin resiprokal kollarının geleceği bölgeler okluzal yüzeylerin altında kalacak şekilde, tutucu kolları ise kronun 1/3 servikalinde yer alacak ve en avantajlı estetiği sağlayacak şekilde hazırlanır.

Modelin eğimlendirilmesi andırkat oluşturulmasında avantajlı olsa da, aldatıcı bir işlemdir; çünkü tutuculuğun miktarını sınırlı oranda etkiler. Bir yatay düzleme göre diş yüzeyinde andırkat mevcut olmadığında, modelin başka bir yatay düzleme göre eğimlendirilmesi, protezin yerinden çıkarıcı kuvvetlere karşı direnç göstermesinde etkili olmayacaktır. Bir andırkatın gerçekten tutucu olabilmesi için mümkün olan tüm giriş yollarında belirgin olarak görülmesi gerekir.

Engelleme bölgelerinin belirlenmesi

Model analizörüne karbon işaretleyici monte edilerek, engelleme bölgeleri belirlenir ve çözüm yolları üzerinde düşünülür: Engellemeden kurtulmak için giriş yolunun değiştirilmesinde, rehber düzlem ve tutucu alanlar için belirlenen model pozisyonu kaybedilebilir. Bu durumda, engel bölgesinin giderilmesi veya rehber düzlem ve tutucu alanların tekrar gözden geçirilmesi arasında bir karar vermek gerekir.

Giriş yolunun son konumu belirlendikten sonra, engellemeler açısından ağız hazırlığı gerektiren bölgeler, kırmızı kalemle işaretlenerek belirlenir.

Estetik değerlendirme

Hazırlanmış olan giriş yolunda, kroşelerin konumu ve suni dişlerin dizimi estetik açıdan da değerlendirilir.
Kroşelerin anterior bölgede az görünmesini sağlamak için modelin eğimi değiştirilerek ekvator hatlarının, periodontal sağlığı tehlikeye düşürmeden, gingival marjine yaklaştırılması önerilir.

Dişsiz boşluğa komşu olan diş yüzeyleri çan şeklinde ve genellikle devrilmiş veya rotasyona uğramış olduğunda, bu yüzeylerin düzeltilmesi için gereken preparasyon miktarı model analizörüyle belirlenir. Andırkat alanlarının azaltılması için diğer bir seçenek modele posterior yönde hafif bir eğim verilmesidir; ki bu işlem destek dişlerde yapılması gereken preparasyon miktarını azaltır.

Protezin son giriş yolu; rehber düzlemler, tutucu alanlar, engellemeler ve estetik olarak dört faktörü en iyi şekilde oluşturan, model analizörünün dikey koluyla uyumlu olarak kaydedilen, anteroposterior ve lateral yöndeki son model eğimidir.

Teşhis modeli üzerinde, tüm ağız hazırlığı işlemleri kırmızı kalemle belirlenmiş olmalıdır. Teşhis modeli üzerinde yapılan bu işaretlemeler, yapılacak olan düzeltmelerin miktarını ve preparasyonun hangi düzlem üzerinde yapılması gerektiğini gösterir. Model analizörünün giriş yolunu temsil eden bıçağı kullanılarak, model üzerindeki kırmızı kalemle işaretlenen bölgelerden kazıma yapılabilir. Kazıma sonucu elde edilen yüzeyler, ağızda yapılması gereken düzeltme miktarını ve kesim aletinin kullanım anındaki açısını gösterir.

Teşhis modeli üzerinde gereken düzeltmeler yapıldıktan sonra, kesin olmayan protez planı kurşun kalemle teşhis modeli üzerinde çizilir.

Ağız hazırlığı öncesinde, tedavi planlamasının grafik olarak kaydedilmesini içeren bu planlamada, tırnak yuvalarının konumu da belirlenir.

Modelin son konumu çentik veya üç nokta yöntemi kullanılarak analizöre kaydedilir.