7. Bölüm
Model Analizi
Hareketli bölümlü protezin başarısını sağlayan en önemli faktör, protez bileşenlerinin detaylı ve bilinçli bir şekilde planlanmasıdır. Planlama işleminin önemli bir bölümü modelin analizidir.
Destek görevi yapacak olan bölgelerin analiz edilmesi ile protez, dişler ve dişsiz kretler üzerinden düzgün bir şekilde yerleşip, yerindeyken de hareket etmesine neden olan kuvvetlere karşı direnç gösterir. Modellerin bilinçli olarak yapılan analizi ile hasta tarafından kolayca takılıp çıkarılabilen, hastanın estetiğine en iyi şekilde katkıda bulunan, kuvvetlere karşı mümkün olduğunca direnç gösteren ve gıda birikimine neden olmayan bir protezin planlanması ve değişim gerektiren yapıların tanımlanması mümkün olur.
Model analizi en iyi ve en doğru şekilde dental surveyor veya model analizörü olarak da bilinen paralelometre kullanımı ile yapılır. Ticari olarak ilk üretilen ve en yaygın şekilde kullanılan paralelometre, Ney model analizörüdür ve 1923’de kullanıma sunulmuştur (Şekil 7-1).
Ney model analizörü genel olarak aşağıdaki bölümleri içerir:
- Üzerinde kaidenin hareket edebildiği “platform”,
- Tüm yapıyı destekleyen “dikey kol”,
- Ölçüm aletlerini tutan, dikey kola bağlı olup, bu kol etrafında 360° dönebilen “yatay kol”,
- Modelin bağlandığı “tabla”,
- Tablanın serbest bir eksende dönmesine izin veren “kaide”,
- Dikey kola bağlanacak olan ve model analizörüyle birlikte kullanılan aletler:
Analizör bıçağı: Yüzeylerin birbirleriyle olan paralelliğinin kontrol edilmesi, tutucu alanların kontrolü ve metal alt yapının şekillendirilmesinden önce, istenmeyen andırkat alanlarının model üzerinde mum ile doldurulmasını takiben elimine edilmesini sağlar.
Karbon işaretleyici: Analizöre metal desteği ile birlikte takılarak, ekvator hattını tanımlamak ve yumuşak doku veya kret bölgesindeki bir andırkat alanının şeklinin çizilmesini sağlar.
Andırkat ölçerler: Bir destek diş yüzeyi üzerindeki tercih edilen tutucu andırkatın miktarı ve konumunu belirler. Genellikle 0.01 inç (0.25 mm), 0.02 inç (0.50 mm) ve 0.03 inç (0.75 mm) olmak üzere üç seçenek mevcuttur.
Model analizi iki aşamada yapılır:
I. Teşhis modeli üzerinde yapılır ve en avantajlı “giriş yolu” belirlenerek, gerekli lacak ağız hazırlığının çeşitleri üzerinde karar verilir.
II. Ana model üzerinde gerçekleştirilir. Destek dişler üzerindeki andırkatların ölçümü ve şaretlenmesi, yumuşak doku andırkatlarının belirlenmesi ile doldurma ve rölyef işlemleri erçekleştirilir.