Carnegie Mellon’daki Öğrenme Sistemleri Mimarlık Laboratuvarının tanımlamasına göre, “Öğrenme Yönetim Sistemi (ÖYS), bir veya daha fazla dersi bir veya daha fazla öğrenene ulaştırmak için kullanılan bir yazılım paketidir. ÖYS, öğrenenlerin derslere kayıt olmalarını, dersleri tamamlamalarını ve değerlendirmelere katılmalarını sağlayan web tabanlı bir sistemdir.” (Gallagher, 2007 çalışmasında geçen YÖUSÇ, 2004).
Bu tanımlama genişletilecek olursa, ÖYS’ler özellikle eş zamanlı olmayan e-Öğrenme olmak üzere pek çok türde öğrenmeyi (bir web tarayıcısı aracılığıyla) yönetmek ve dağıtmak için kullanılan sunucu tabanlı yazılım sistemleri olarak tanımlanabilir. Genel olarak, bunlar özellikle öğrenen performansı olmak üzere çok çeşitli öğrenen verilerini izleme ve yönetme kabiliyetini de içerir. Pek çok eğitim kuruluşu, ÖYS’lere tüm e-Öğrenme içerikleri ve öğrenen kayıtları için tek bir erişim noktası olarak güvenmektedir. Bu, içeriğe “her zaman, her yerde” erişimi sağlamak için önemli bir teknolojidir. Bazı sistemler (ÖİYS’ler) yukarıdaki özellikleri yazma ve içerik arşivleme işlevleri ile birleştirir. Bazı ÖİYS’lerde, geliştirme aracını veya içerik deposu bileşenlerini ayırabilir ve bunları, sistemin ÖYS bileşenine eklemeden ayrı uygulamalar olarak kullanabilirsiniz. Daha fazla ayrıntı için 3.3 Özelleştirilmiş ÖYS’ler bölümüne bakınız. Yazma aracı işlevi, farklı bir DİÖ makalesinde yer alan Yazma Araçlarını Seçme bölümünde ele alınmıştır ( http://adlnet.gov/adl-assets/uploads/2016/01/ChoosingAuthoringTools.docx adresinden ulaşılabilir).
ÖYS’ler ile ilgili diğer sistem kategorileri, 3 Öğrenmenin Dağıtımı ve Yönetimi İçin Sistem Kategorilerinde ele alınmaktadır. 1 – Bu Makalenin Amacı ve Kapsamı bölümünde açıklandığı gibi, gereksinimlerinizi tam olarak karşılayabilmek için bunların sağladıkları işlevleri anlamak önemlidir lakin ÖYS aslında ihtiyacınız olan şey olmayabilir. ‘ÖYS’ terimi konusunda da dikkatli olmalısınız.
Endüstri profesyonelleri bazen 3 – Öğrenmenin Dağıtımı ve Yönetimi İçin Sistem Kategorilerinde tarif edilen diğer sistem kategorilerini tanımlamak için de ‘ÖYS’ terimini kullanırlar. Diğer sistem kategorileri kendi sistemlerine ÖYS işlevlerini ekledikçe ya da tam tersi olduğunda bu sistemler arasındaki çizgiler gittikçe daha bulanık hale geldikçe karışıklığı önlemek adına sistem için birincil kullanım ve pazarlama alanına göre en uygun etiketin belirlenmesi ve kullanılması önemlidir. Bu diğer sistem kategorileri, standart ÖYS’den farklı öğrenme işlev kümeleri için tasarlanmıştır.
Ayrıca ÖYS ile ÖKA arasındaki farkı anlamak önemlidir. Öğrenme Kayıt Ambarı (ÖKA) sadece xAPI’yi depolamak için kullanılan özel bir sistemdir. ÖKA’nın, ÖYS’nin kapsadığı sayısız işlevi kapsayacak bir sistem olduğu iddiasında bulunulmamalıdır. Bir ÖYS, yerleşik bir ÖKA içerebilir ve bir ÖKA ürünü bazı ÖYS işlevlerini içerebilir fakat bu sistemler temelde aynı değildir. ÖKA’ lar bir ÖKA seçimi başlıklı ayrı bir DİÖ makalesinde ele alınmıştır (makaleye https://adlnet.gov/adl-assets/uploads/2016/01/ChoosingAnLRS.docx adresinden erişilebilir).
Bir ÖYS tarafından sağlanan genel işlevler aşağıdaki gibidir:
· Yapı – Öğrenmeyle ilişkili tüm işlevlerin tek bir sistemde merkezileştirilmesi ve düzenlenmesi, katmanlı arayüzlü gezinme işlevleri aracılığıyla bu işlevlere verimli erişimi sağlar.
· Güvenlik – Öğrenme içeriğine, öğrenen kayıtlarına ve yönetim işlevlerine izinsiz erişimden korunma.
· Kayıt – Öğrenenler ve öğrenenlerin yöneticileri vb. tarafından derslerin, programın vb. tespit edilmesi ve seçilmesi veya atanması. Bu, eğitmen liderliğinde eğitim yapılan sınıfları içerebilir.
· Dağıtım – Öğrenenlere öğrenme içeriği ve öğrenme deneyimlerinin talep üzerine aktarımı.
· Etkileşim – İçerik ve ÖYS arasındaki iletişimin yanı sıra öğrenenlerin içerikle etkileşimi, öğrenenler, öğretmenler ve ders yöneticileri arasındaki iletişim ile etkileşim (örneğin, SCORM içeriği).
· Değerlendirme – Değerlendirme sınavlarının uygulanması, değerlendirme sonuçlarının toplanması, izlenmesi ve saklanması, değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak (muhtemelen başka sistemlerde) daha ileri tedbirlerin alınması. ÖYS’lerin çoğu değerlendirme sınavları oluşturma yeteneğini de içerir.
· İzleme– Önceden tanımlanmış eğitim hedefleri ve gereksinimlerinde öğrenen ilerlemesi dahil olmak üzere öğrenen verilerinin takibi ve özellikle zorunlu eğitimle ilgili gerekli ders yüklemelerinin yapılmasıyla ilgili olarak (örneğin, uyum eğitimi) derslerin izlenmesi.
· Raporlama – Yukarıda açıklandığı şekilde izlenen bilgiler dahil olmak üzere, yöneticiler ve paydaşlar tarafından öğrenenler ve dersler hakkında bilgilerin çıkartılması ve sunulması.
· Kayıt tutma– Öğrenenlerle ilgili verilerin saklanması ve korunması. Bu, hem öğrenenlerin profillerini hem de öğrenenlerin ilerlemelerini ve başarılarını içeren demografik bilgileri içerir. Bu, ÖYS’nin bir kuruluş için resmi “kayıt sistemi” olarak kullanıldığında özellikle önemlidir.
· Yeniden Kullanıma Olanak Tanımak– Farklı müfredatlar ve öğrenme alanlarında dersler ve derslerin muhtemel kısımlarının araştırılması ve yeniden birleştirilmesi (Bu daha çok ÖİYS’lerin çok daha belirgin bir özelliğidir ancak sıklıkla ÖYS’de de yer almaktadır).
· Kişiselleştirme– ÖYS işlevlerinin, arayüzleriyle özelliklerinin, kişisel tercihler, kurumsal ihtiyaçlar vb. ile eşleşmesini sağlamak için yapılandırılması. Gelişmiş sistemlerde, “kişiselleştirme”, öğrenenin değerlendirilen veya tespit edilen öğrenme ihtiyaçlarını ele almak için içeriğin veya öğrenme deneyimlerinin uyarlanmasını da içerebilir.
· Bütünleşme –Kurumsal çapta öğrenen performansının izlenmesi ve kullanıcı verilerinin transferi için sistemler arası veri paylaşımı ve (içerik yönetim sistemleri gibi) harici içerik ve öğrenme kaynaklarından faydalanma.
· Yönetim–Bu listedeki tüm işlevlerin merkezi yönetimi.
Yukarıdaki genel işlevlere ek olarak, en kapsamlı ÖYS’lerde (özellikle diğer sistem kategorilerinin fonksiyonlarını içerenler – bk. 3. Öğrenme Yönetimi ve Dağıtımı İçin Sistem Kategorileri ) yeterlilik yönetimi, beceri eksikliği analizi (Gilhooly, 2001), ardıl planlama, belgelendirme, sanal canlı sınıflar ve kaynak tahsisi gibi araçlar bulunabilir (mekanlar, odalar, ders kitapları ve eğitmenler).
Bailey, Watson ve Watson (2007) ÖYS’lerin genel özelliklerini şu şekilde sıralamışlardır:
· Öğretim amaçlarını bireysel derslere bağlamak
· Dersleri standartlaştırılmış müfredata dahil etmek
· Ders materyallerini tutarlı bir şekilde birkaç sınıf seviyesine genişletme
· Bir yönetim sistemi sağlamak
· Öğrenen performansının sonuçlarını toplamak
· Öğrenenin öğrenme ilerlemesine dayalı olarak dersleri sunmak.
Diğer işlevler Amerikan Eğitim ve Gelişim Derneği (AEGD, 2008) tarafından şu şekilde tanımlanmaktadır:
· İnsan kaynakları sistemi veya öğrenci bilgi sistemiyle (ÖBS) bütünleşmeyi sağlama
· Kayıtları, müfredatları, sertifikaları, bütçelemeyi ve zamanlamayı yönetmek için araçların dahil edilmesi
· İçerik dağıtımına erişim sağlamak
· Yazma, yönetme ve depolama dahil olmak üzere içerik geliştirmeyi etkinleştirmek
· İçeriği üçüncü taraf eğitim yazılımlarıyla bütünleştirmek
· Öğrenenlerin yeterliliklerine ilişkin eksiklerini değerlendirmek
· Değerlendirici yazarlığı desteklemek
· Standartlara bağlı kalmak
· Var olan sistem ve süreçlerle çalışacak şekilde yapılandırmayı desteklemek
· Veri güvenliğini sağlamak
ÖYS’ler genellikle birden fazla yayıncı ve içerik sağlayıcı için tasarlanmıştır ve kendi yazma yeteneklerini (bir sistemi ÖİYS olarak nitelendirir bk. 3.2 Özelleştirilmiş ÖYS’ler ) içermezler. Bunların odak noktası, çeşitli kaynaklardan oluşturulan içeriği yönetmek ve sunmaktır (Hall, 2002).
