4 GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI GEREKEN DİĞER ÖZELLİKLER VE SORUNLAR

Hızlı E-Öğrenme Yazarlık Araçları

Hızlı e-öğrenme yazarlık araçlarının kullanımı 3.1.3. E-öğrenme Geliştirme Araçları bölümünde bahsedilen bağımsız araçlardan daha kolaydır çünkü geliştiricilerin işlenmemiş içeriği yazmaları için PowerPoint veya Word gibi tanıdık bir programı kullanmalarına olanak tanır. Geliştiriciler, hızlı e-öğrenme aracını kullanarak etkileşimli özellikler ekleyip belgeleri e-öğrenme ekranlarına dönüştürürler. Bu araçlar sıralama ve dosyalama kullanıcısının (Bu sayfa tasarımı, yazarlık veya programlama deneyimi olmayan anlamına gelir-öğretim tasarımcıları veya ders geliştiricileri anlamına gelmez.) eğitim modülleri oluşturmasını sağlar.

Bu araçlar için sıklıkla belirtilen genel avantajlar şunlardır:

• Kısaltılmış geliştirme süreleri

• Bu yazarlık araçları, sadece ders üretimindeki toplam çaba düzeyini (ÇD) azalttığı için düşük maliyetli olmayıp aynı zamanda daha ucuzdurlar.

• Hızlı ve kolay bir şekilde değişiklik yapma, içeriği yeniden dağıtma yeteneği (özellikle içeriğin değişken olduğu durumlarda) çok önemlidir.

Bu araçları eleştirenler, bu araçların birbirine benzer görünümü ve hissi olan dersler oluşturduklarını (şablon odaklı yapı ve tabii ki geliştiricilerin teknik deneyimsizliği nedeniyle) 3.10. Kategorilerin Karşılaştırması bölümünde de gösterildiği üzere karmaşık e-öğrenme ürünlerinin üretim becerisinde, genellikle önemli farklılıklar olduğunu belirtirler. Araç, dönüştürmeden sonra etkileşim ekleme yeteneğini sağlamadığı sürece geliştiricilerin Word veya PowerPoint’’i başlangıç noktası olarak kullanmaları etkileşimli, medya açısından zengin e-öğrenme oluşturmalarında bir sınırlama olabilir. Bu gibi durumlarda, son üründeki çıktı biçiminin Flash gibi sağlam, etkileşimli bir dosya türü olması daha fazla etkileşime olanak sağlayacağı için faydalı olabilir.

Bu araçlar, genellikle içeriğin hâlihazırda kullanılabilir bir biçimde mevcut olduğu (örneğin, eğitmen liderliğindeki bir derste kullanılan PowerPoint slaytları gibi) ve yalnızca daha düşük düzeyli öğrenme hedeflerinin karşılanmasının gerektiği yerlerde en mantıklı olandır. Çoğu PowerPoint slaytının, bağımsız öğrenme için tasarlanmadığından oldukça kısaltılmış bilgileri içerdiğini unutmayın bu nedenle slaytları değiştirme ya da dönüştürmeden önce veya sonra bunları çoğaltmak için biraz çaba sarf edilmesi gerekecektir.

Bu araçların kullanımına yönelik olumlu ve olumsuz yönler Allen’ın ilk üç bölümünde (2012) canlı bir tartışmada sunulmuştur. Ayrıca, “hızlı e-öğrenme yazarlık aracı” terimine ait tanımının yukarıda açıklanandan farklı bir şekilde tanımlandığını unutmayın, bazıları bunu yazarın içerik oluşturmak için kod veya komut dosyası yazmasını gerektirmeyen herhangi bir araç olarak tanımlar. Ancak DİÖ, bu araçların çoğunda kullanım kolaylığı ve WYSIWYG tasarımına dikkat edilmesine rağmen karmaşık hâle geldiklerini ve “hızlı” lakabıyla ilgili iddialarını kaybettiklerini savunmaktadır. Bu nedenle DİÖ, bu kategorideki araçları başlangıç noktası olarak PowerPoint veya Word kullanmaya hatta esasen PowerPoint dosyalarını başka bir dosya biçimine değiştirmeden e-öğrenme için optimize etmeye yönelik araçlar olarak tanımlar.

Bu araçların kullanımı oldukça yaygınlaştı; e Learning Guild, 2013 yılında yaptığı yazarlık araçları (Shank ve Ganci), (2013) anketinde katılımcılardan %64 ‘ünün kendi yazarlık araçlarıyla “PowerPoint’ten e-öğrenme” oluşturduklarını açıklamıştır.

M-Öğrenme Yazarlık Araçları

Mobil cihazlar için öğrenme içeriğinin oluşturulması aşağıdakiler dâhilinde birçok yönden farklıdır.

• Mobil cihazlar için işletim sistemleri ve donanım özellikleri (özellikle ekran boyutu ve çözünürlüğü) bir cihazdan diğerine pek çok farklılık gösterir ve bu da duyarlı tasarımın ortaya çıkmasına neden olur. (Daha fazla detay için bakınız: 4.12. Duyarlı Tasarım)

• Veri ağlarına bağlantı hızı, günün saatine, kullanıcının konumuna vb. bağlı olarak oldukça değişkendir.

• Performans genellikle masaüstü bilgisayarlardan daha düşüktür. Bu, bellek, disk alanı, çip tasarımı vb. gibi şeylere bağlıdır.

• Cep telefonları son derece kişiselleştirilmiştir (masaüstü bilgisayarların aksine), bu da bir tasarımın temelini oluşturmayı zorlaştırır.

• Mobil cihazla etkileşim için farklı yaklaşımlar vardır (Örneğin, parmakları kullanmak, özellikle de fare yerine baş parmakları kullanmak). Bu, üzerine gelince değişen tasarım etkileşimleri ve büyük metin giriş pencereleri için sorunlar ortaya çıkarır.

• Çoğu telefon, dikey ve yatay yöne dinamik olarak geçiş yapabilir. İçeriğin buna göre ayarlanması veya yalnızca kilitli modda görüntülenmesi gerekebilir (Ayrıca bu durum için kullanıcılar uyarılmalıdır.).

• Geliştirilen içeriği birçok farklı platformda denemek gerekir. Küçük işletmeler normalde bunların tümünü elde edecek kaynaklara sahip değildir. Bu sorunu önlemenin bir yolu, içeriği https://www.mobileapplicationtesters.com/device-anywhere/ sayfasını (İçeriğinizin nasıl olduğunu ve herhangi bir platformda ne kadar iyi çalıştığını gösteren bulut tabanlı bir cep telefonu öykünücüdür.) kullanarak denemektir. Öykünücülerin her zaman asıl cihazla %100 tutarlı olmadığını unutmayın.

• Tüm e-öğrenme içerikleri mobil dağıtım için uygun değildir. Uygun mobil öğrenme içeriğinin üç temel kategoriye ayrıldığı düşünülebilir. (Quinn, 2011)

• • Öğrenmeyi artırma

• • • Motive edici örnekler

• • • Yeni kavram açıklamaları, örnekler için yeni bağlamlar, genişletilmiş uygulama ile öğrenme süreçlerini genişletme.

• • Performans artırma (aka performans desteği)

• • • Karar destek araçları

    • İş yardımları

    • Yardım uygulamaları

• • Öğrenme platformu/Mikro dersler

• Çıktı dosyaları bağımsız uygulamalar veya tarayıcı üzerinden teslim edilebilir. Bağımsız uygulamalar söz konusu olduğunda uyuma dikkat edilmelidir. Örneğin, şu anda Flash, bazı cihazlarla uyumlu değildir.

• Yazarlık araçları şu anda genellikle kameralar, pusulalar, GPS, ivmeölçerler, jiroskop ve diğer sensörler gibi yerleşik işlevlerden yararlanmak için içerik oluşturma yeteneğine sahip değildir. Ancak bu durum hızla değişmektedir. İçeriğinizi yerel bir uygulama ortamında oluşturmadığınız sürece (ancak Objective C gibi düşük seviyeli bir programlama dili kullanarak) belirli mobil cihaz işlevlerine her zaman erişmek zor olacaktır.

• Mobil platformdaki standart etkileşimli kontroller masaüstündekilerden farklı çalışır. Aşağıda bahsedilenlerle en iyi uygulama sonuçları alınmıştır:

• • Radyo düğmeleri yerine normal düğmeleri kullanın.

  • Üzerine gelince değişen tasarımları kullanmayın.

  • Mümkün olduğunda yerleşik cep telefonu temalarını, işlevlerini ve gezinmesini kullanın.

M-öğrenmeyi yazmada verilecek önemli karar uygulamanın bağımsız bir uygulama olarak mı yoksa mobil cihazın tarayıcısıyla görüntülenen ağ tabanlı bir uygulama olarak mı yazılacağıdır. Dikkat edilmesi gereken hususlardan bazıları şunlardır (Haag, 2011):

• M-öğrenmeyi şu durumlarda web uygulaması olarak geliştirin:

• • Çapraz platform uyumluluğu aradığınızda,

• • Tescilli yazılım geliştirme araçlarını (YGA) kullanarak yerel uygulamaların geliştirilmesini destekleyemediğinizde,

• • Erişilebilirlik zorunlu olduğunda,

• • Cihazın daha gelişmiş özelliklerinin kullanılması gerekli olmadığında (ör. çevrim dışı, kamera, ivmeölçer, jiroskop, vb.).

• M-öğrenmeyi yerel uygulama olarak şu durumlarda geliştirin:

• • Bunun için ücret aldığınızda (kazanç için),

  • Oyun yaptığınızda,

  • Belirli konum bilgilerini kullandığınızda,

  • Kamera, ivmeölçer, vb. kullandığınızda,

  • Dosya sistemlerine eriştiğinizde,

  • Çevrim dışı kullanıcılar olduğunda.

Aşağıda her birinin avantajları ve dezavantajları listelenmiştir:

• Yerel uygulamalar

• • Avantajları

• • • Şunlar için en iyisidir:

• • • • Oyun ve 3B benzetimler geliştirmek için,

      • Kameraları veya diğer özellikleri kullanmak için, (ör. artırılmış gerçeklik)

      • Dosya sistemlerine erişmek için,

• • • Bunlar, herhangi bir bulut hizmetine veya ağ uygulamasına bağlanacak şekilde tasarlanabilmesine rağmen bağlantı gerektirmez.

    • Mobil cihazın donanımına doğrudan erişebildikleri için daha hızlı, daha öngörülebilir performans sergilerler.

    • Zengin bir tasarım sunan ve cihaz özelliklerine erişim sağlayan sınıfının en iyi kullanıcı deneyimini sunarlar.

    • Çok daha güvenli olabilir.

    • İçeriği uzaktan kilitleyebilir veya silebilir.

    • Bir programcının, tek bir platform için geliştirmesi nispeten kolaydır.

    • İçerik itilebilir (pushed) veya çekilebilir (pulled).

    • İçerik çevrim dışı kullanımda indirilebilir.

• • Dezavantajları

• • • Benzersiz bir programlama dili gerekir.

    • Diğer mobil platformlara kolayca taşınamazlar.

    • Güncellemeler genellikle yeni bir dosya indirmeyi gerektirir.

    • Erişilebilirlik zordur.

    • Dağıtım daha uzun sürebilir.

    • Çoklu cihaz platformlarının oluşturulması, denenmesi ve desteklenmesi pahalı olabilir.

    • Bunlar, üzerinde kontrol sahibi olmadığınız üçüncü taraftan sertifika ve dağıtımı talep edebilirler (özellikle Apple söz konusu olduğunda).

• Web Uygulamaları

• • Avantajları

• • • Dilleri öğrenmek ve kullanmak daha kolaydır: HTML, CSS, ve JavaScript

    • Birden fazla cihazda dağıtımı kolaydır. Her işletim sistemi için ayrı sürüme gerek yoktur.

    • Erişimi kontrol etmek daha kolaydır (uygulama mağazalarında bulunmadığı için).

    • Özellikleri PC tarayıcısının özellikleri ile uyumludur (Bu nedenle kullanıcı deneyimi benzerdir.).

    • İçeriğe herhangi bir web tarayıcısından erişilebilir.

    • Phone Gap gibi bir araç vasıtasıyla karma bir uygulama olarak paketlenebilir ve taşınabilir (aşağıya bakın).

    • Masaüstünün sunduğu aynı ÖYS ortamına (veya bunun özel bir çeşidine) erişim sağlar.

    • Daha hızlı dağıtım ve güncelleme sunar.

• • Dezavantajları

• • • Canlı internet erişimi gereklidir.

    • Bütün cihazlarda ideal deneyim olmayabilir.

    • Etkileşim ve zengin medya için tarayıcı desteği farklılık gösterir. Bu, sağlayıcıları en az ortak paydaya gitmeye zorlar.

    • Birden fazla cihaz arasındaki desteği sağlamak zor olabilir (ama imkânsız değildir).

    • Her zaman çevrim dışı durum, konum arama, dosya sistemi erişimi, kamera, vb. gibi yerel uygulama özelliklerini desteklemez.

    • İçeriği öğrenene aktaramaz. Öğrenenleri başka bir iletişim medyası aracılığıyla çekebilecekleri yeni içerikler olduğu konusunda bilgilendirmelidir.

Birden fazla cihazı hedefliyorsanız her cihaz için ayrı kodlama yapmak yerine bir kez oluşturmanızı sağlayan platformlar arası, karma bir yaklaşımı göz önünde bulundurmanız önemlidir. Bunu yapmak için yukarıda açıklanan bir web uygulamasını geliştirerek o yaklaşımın sunduğu bütün imkânlardan faydalanabilirsiniz. Ayrıca, web uygulamasını bir uygulama kabuğu ile “sarmalayarak” yerel bir uygulamanın sağladığı avantajların çoğunu elde edebilirsiniz. Böylece uygulama, mobil işletim sistemi aracılığıyla yerel bir uygulama olarak davranır. Daha sonra bu uygulama, uygulama mağazaları aracılığıyla dağıtılabilir ve diğer yerel uygulamalar gibi cihazınıza indirilebilir. Bunun dezavantajlarından biri de web uygulamaları için yukarıda bahsedilen olumsuzluklardır (Sadece bağlantı gerektirme dezavantajı yoktur çünkü uygulama ağ üzerinden servis edilmez ama araçta depolanır). Bu tür karma uygulamaların performansının saf yerel uygulama yaklaşımına kıyasla daha düşük olduğunu unutmamak önemlidir.

Karma uygulamalar için uygulama kabukları şunları içerir:

• PhoneGap (http://phonegap.com)

• Titanium (http://appcelerator.com)

• Adobe AIR (http://adobe.com)

• MoSync (http://www.mosync.com)

Bunların geliştirme ortamları olup, yazarlık araçları olmadığını anlamak önemlidir (şimdilerde bazıları PhoneGap with Captivate gibi yazarlık araçlarıyla bütünleşmiş olsa da). Programcının yeteneğini etkin bir şekilde kullanılmasını gerektirirler.

M-öğrenme topluluğunda, hem m-öğrenme hem de masaüstü dağıtımı için geliştirilen bir dersin önce mobil platform için geliştirilmesi, ardından masaüstü sürümü için değiştirilmesi gerektiği konusunda artan bir fikir birliği vardır. Çünkü bu, içeriği basitleştirme eğilimindedir. Önce m-öğrenme sürümünün yazılmasına “aşamalı geliştirme” adı verilirken bunun tersine, önce masaüstü sürümün geliştirilmesiyse “dereceli bozulma” olarak adlandırılır.

Her ekranı her iki platforma (masaüstü ve mobil) otomatik olarak dâhil etmek yerine, bazı yazma araçları (EXPERT Platform gibi), yazarın m-öğrenme sunumu için yalnızca belirli ekranları atamasına izin verir. Bu, m-öğrenmenin kısa, özlü içerik nesneleri için daha iyi çalışma eğiliminde olduğunu tasdik eder. Bu araçlar, m-öğrenme sürümü için daha ziyade performans desteği odaklı bir şablon da kullanabilir.

Yazarlık araçları, mobil cihazla temas ettiğinde içerik tarafından dinamik olarak belirlenen alternatif formatlar sunarak ortaya çıkmaya başlar. Örneğin, Articulate Storyline, kullanıcının cihazının Flash dosyalarını görüntüleyip görüntüleyemeyeceğini algılar ve eğer öyleyse içeriği bu biçimde, değilse HTML 5 olarak sunar. Kullanıcı, Articulate uygulamasına sahip bir iPad’e sahipse içeriği o oynatıcı aracılığıyla sunacaktır.

Hibrit yaklaşımı olarak, mobil cihazların belirli bir referans bilgisi parçasına uygun bir giriş noktası sağlamak için okuyabileceği e-öğrenim veya basılı içerik materyallerinize QR kodlarını yerleştirmeyi düşünebilirsiniz. QR kodları, bir web URL’sine bağlanan matris barkodlardır.

Mobil öğrenme hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki DİÖ belgesine bakın:

• M-Öğrenme Kılavuzu (cep telefonundan erişim için optimize edilmiştir)

• http://adlnet.gov/projects/mobile-learning-overview

Açık Kaynak, Ücretsiz Yazılım ve GOTS Çözümleri

Açık kaynak yazılım; kaynak kodunun ücretsiz olarak kullanıma sunulması, kullanıcıların yazılımı incelemesi, değiştirmesi ve herhangi bir kişiye herhangi bir amaçla dağıtmasına izin verilmesi olarak tanımlanır. Genellikle halka açık, iş birliğine dayalı bir şekilde geliştirilir ve katkıda bulunanların katkılarını paylaşıp tartışabilecekleri bir topluluk sitesi bulunur.

Açık kaynak seçenekleri, alıcılar için kesinlikle caziptir çünkü söz konusu lisanslama maliyeti yoktur. Uzun vadede maliyet ticari bir çözüme eşitlenebileceği veya bu çözümü aşabileceğinden, açık kaynaklı bir çözüm satın almanın artıları-eksileri konusunda net olmanız gerekir. Ücretsiz lisans yönüne aşırı bağlanmak çözümün paraya mâl olacak diğer yönlerini görmezden gelmek kolaydır. Bu yönler genellikle kurulum özelleştirme ve desteği içerir.

Ürünün tamamen kuruluşun belirli gereksinimlerine göre uyarlanabilmesi açısından açık kaynaklı araçların potansiyel avantajını gözden kaçırmak da kolaydır. Doğru şekilde yönetilirse bu avantaj açık kaynak bir çözümü yalnızca lisans ücretsiz olduğu için değil, geliştirme ve özelleştirme çabalarının yalnızca kurumun ihtiyaçlarına daha fazlasına odaklanabileceği için de daha ucuz hâle getirebilir. Bunu, kuruluşunuzun ihtiyaç duymayabileceği (ancak yine de bunun için para ödüyorsunuz) pek çok özelliğe sahip ticari bir ürünle karşılaştırın. Standart bir ticari sistem için iş modeli, en geniş müşteri tabanını çekmek için mümkün olan en geniş gereksinim grubunu oluşturmaktır. Kuruluşunuz bu gereksinimlerin tümüne veya çoğuna ihtiyaç duymayabilir.

16 Ekim 2009 ABD SB, açık kaynaklı yazılımlar hakkında yeni rehber yayınladı (bkz. http://powdermonkey.blogs.com/files/2009oss.pdf). Kılavuz, edinim değerlendirmeleri sırasında açık kaynak yazılımın özel yazılım ile eşit ağırlığa sahip olması gerektiğini vurgulamaktadır. SB’de güvenlik ve kalite sorunları nedeniyle açık kaynak yazılımının kullanımdan kaldırıldığı zaman geçmişte kaldı. Açık kaynaklı yazılımın faydaları bu kılavuz belgede aşağıdaki şekilde açıklanmıştır (Açık kaynaklı yazılım “OSS” olarak anılır):

• Kamuya açık kaynak kodu tarafından sağlanan sürekli, geniş, eş gözden geçirme, daha sınırlı temel geliştirme ekibi tarafından tanımlanamayabilecek hataların belirlenmesi ve ortadan kaldırılması yoluyla yazılım güvenilirliğini ve güvenlik çabalarını destekler.

• Yazılım kaynak kodunu kısıtlamasız değiştirme özelliği, bakanlığın değişen durumlara, görevlere ve gelecekteki tehditlere daha hızlı yanıt vermesini sağlar.

• Özel kısıtlamalardan dolayı belirli bir yazılım geliştiricisine veya tedarikçisine olan güven, birden çok tedarikçi tarafından işletilebilen, korunabilen açık kaynak yazılım kullanımıyla azaltılabilir, böylece giriş ve çıkış engelleri azaltılabilir.

• Açık kaynak yazılımları genellikle bilgisayar başına lisans maliyetine sahip olmadığından, yazılımın birçok kopyasının gerekli olabileceği durumlarda maliyet avantajı sağlayabilir; toplam kullanıcı sayısının fazla olduğu ve önceden bilinmediği durumlarda lisans nedeniyle maliyet artış riskini azaltabilir.

• Açık kaynaklı lisanslar, yazılımı kimin kullanabileceğini veya yazılımın kullanılabileceği çalışma alanlarını kısıtlamaz. Bu nedenle açık kaynak yazılımları hem bilinen hem de beklenmedik kullanıcıların hızlı bir şekilde tedarik edilmesini sağlayan ağ merkezli bir lisanslama modeli sunar.

• Bakanlık, AKY’nin diğer kullanıcılarla bakım sorumluluğunu paylaşarak özellikle bakım sorumluluğunu üstlendiği yazılıma (Ör. KHDÇ) kıyasla yazılımın toplam sahiplik maliyetini azaltarak fayda sağlayabilir.

• AKY, yazılımı minimum maliyet ve idari gecikmelerle “test sürüşü” yapmanın önemli olabileceği hızlı prototipleme ve deneyler için özellikle uygundur.

  • (Açık Kaynak Yazılımı (AKY) Hakkında Açıklayıcı Kılavuz, Ekim 16, 2009)

Açık kaynaklı yazılım hakkında önemli olan şey, edindiğiniz açık kaynaklı ürünü çevreleyen toplulukla kurmanız gereken ilişkidir. İhtiyaç duyduğunuz (ürün temelinin bir parçası olmayan) hâlihazırda geliştirilmiş işlevsellik modüllerini keşfedebilmek ve kullanabilmek için toplulukla iletişim hâlinde olmak, özelleştirme maliyetlerinizi büyük ölçüde azaltabilir. Açık kaynak toplulukları, açık kaynak kullanmanın, topluluğun sorumlu bir üyesi olduğunuz anlamına geldiğini, size sık sık hatırlatır. Topluluk kodundan, eğitim ve dokümantasyondan katkı alabilmenizin yanı sıra katkıda bulunmanız gerektiği yönünde de bir beklenti vardır. Toplulukta aktif kalmanın maliyeti, ürün ve çözümlerinizi araştırmanın, edinmenin yanında hem de paylaşmanın maliyeti, açık kaynaklı bir araç edinmek için ÇD’ye dâhil edilmelidir.

Ayrıca, edindiğiniz açık kaynaklı ürün için açık kaynak topluluğunun gücünü, boyutunu ve ürünün ömrünü değerlendirmek de önemlidir. Bu, açık kaynaklı yazılımın ana sponsorlarının herhangi bir zamanda gelişmeyi durdurabileceği veya toplulukların zamanla ortadan kaybolabileceği konusundaki kaygıları hafifletebilir. Bir başka olası endişe de bir aracın popülaritesinin hızlı büyüyebilmesidir ki dokümantasyon gelişimde geri planda kalır, yazılımın mevcut sürümüne yetişemez. Özellikle sizi desteklemekle yükümlü hiçbir tedarikçinizin olmadığı açık kaynaklı yazılım durumunda, yeterli belgelerin olmaması bir ürünün kurulumunu, kullanımını, bakımını ve sorun gidermesini zorlaştırabilir.

Son olarak, bazı açık kaynak ürünlerin temel sürümleri çok basittir, yazılımın yalnızca özel gereksinimlerinizi değil, aynı zamanda ürün türü için evrensel olarak tanınan işlevselliği de karşılayabilmesi için bir miktar özelleştirme yapılması gerekir. Açık kaynaklı bir ürünün olduğu gibi kullanılabileceğini varsaymak riskli olabilir. Ürünü edindikten hemen sonra ürünün işlevselliğini artırmaya hazır hiçbir geliştirme kaynağınız yoksa onu bir süre kullanamayabilirsiniz.

Ücretsiz yazılımlar açık kaynaklı olabilir veya olmayabilir. Ücretsiz yazılımın açık kaynak yazılımın bulunmadığı durumlarda, kopyalanması, dağıtılması ve yazılımın türev çalışmalarının yapılması konusunda kısıtlamaları olabilir. Ücretsiz yazılım kaynak kodunu kullanılabilir hâle getirmeyebilir. Ücretsiz yazılımlar, kişisel kullanım, kâr amacı gütmeyen kullanım, ticari olmayan kullanım vb. ile sınırlandırılmış olabilir. Açık kaynak olmayan ücretsiz yazılım, kolayca özelleştiremeyeceğiniz için riskli bir yatırımdır.

Kuruluşunuzda açık kaynak kullanımı veya ücretsiz yazılım kullanımıyla ilgili özel kısıtlamalar olabilir. ABD, SB için KHDÇ yalnızca devlet kurumları için geçerlidir. KHDÇ yazılımı, bir devlet kurumunun teknik personeli veya ticari bir tedarikçi tarafından oluşturulabilir (genellikle ikincisi). KHDÇ sistemleri genellikle aşağıdaki özelliklere sahiptir:

• Devlet, kaynak kodu da dâhil olmak üzere ürünün çoğu yönü üzerinde doğrudan kontrol sahibidir.

• Tedarikçi veya yaratıcı, serbestçe kullanması ve devlet içinde paylaşması için para ödeyen devlet kuruluşuna bir lisans vermiştir. Lisans hükümetin bunu dış kurumlara vermesine veya satmasına izin vermez.

• KHDÇ kurulumları için popüler bir model, ürünü devlet genelinde kullanan kuruluşların temsilcilerinin yeni gereksinimleri, olası yeni özellikleri tartıştıkları düzenli toplantılar yapmaktır. Bu toplantılarda, temsilciler arasında bu özelliklerin (geliştirildikten sonra tüm kullanıcılar tarafından kullanılabilecek olan) eklenmesi maliyetinin paylaşılması konusunda anlaşmalar yapılır.

Orijinal tedarikçi / geliştirici, özelleştirmeleri yapmak için genellikle tercih edilen zattır çünkü geliştiricileri oluşturma konusuna doğrudan dâhildir ve kod tabanı ile çalışma konusunda en fazla bilgiye sahip olur. Bu önceden var olan deneyim, uzmanlık daha fazla geliştirme ve kişiselleştirme maliyetini önemli ölçüde azaltabilir. Bununla birlikte, bir KHDÇ, orijinal tedarikçinin özelleştirmeyi yapması gerektiğini şart koşmaz.

Barındırılan Çözümler

Bazı web tabanlı yazma aracı tedarikçileri, barındırılan bir seçenek sunar. Barındırılan bir araç, personeliniz tarafından kurum güvenlik duvarınızın arkasına değil, tedarikçinin sunucusuna kendi personeli tarafından yüklenir, yönetilir. Barındırılan bir platformun avantajlarından bazıları şunlardır:

• Sistemin yerel kurulumunu desteklemek için gereken donanım ve ağ altyapısı maliyetini ortadan kaldırır.

• Yönetim ve bakım için personel maliyetlerini düşürür.

• Kurumsal ağa daha az bant genişliği yükü getirir.

• İçerik ve özellik güncellemeleri personelin müdahalesi olmadan gerçekleştirilebilir.

• Daha hızlı uygulama sağlar.

• Çok az iç teknik destek, geliştirme gerektirir veya hiç gerektirmez.

Barındırılan bir çözümün temel dezavantajlarından biri, yerel özelleştirme fırsatlarını, kapsamını kısıtlamasıdır. Ayrıca, barındırılan bir çözüm, kurumunuzun gerektirdiği güvenlik düzeyini sağlamayabilir ancak barındırılan çözümler giderek daha güvenli hâle gelir. Son olarak devlet kurumları için bir seçenek olmayabilir çünkü hükümet kuralları sistemlerin doğrudan sahipliğini ve kontrolünü zorunlu kılma eğilimindeyken barındırılan bir çözüm kiralama işlemine benzer.

Barındırılan çözümler sunan tedarikçiler, herhangi bir konumdan kesintisiz 7/24 erişime sahip, sağlam bir barındırma ve ağ altyapısına kendilerini adarlar. Barındırdıkları sistem; ölçeklenebilir, fazladan yedekleme ve güvenlik özelliklerine sahip olmalıdır. Bunlar, satın alma işlemi sırasında durum tespiti doğrulaması için gereken ögelerdir.

Barındırılan çözüm tedarikçilerinin çoğu, araçlarına abonelik temelinde erişim sunar. Bunlardan bazıları, “easygenerator” gibi ücretli hesaplara doğru bir gradyan olarak sınırlı sayıda kurs üretmek için ücretsiz hesaplar sunar.

Şablonlar, Temalar ve Dış Görünümler

İş akışınızı düzene koymak ve çaba düzeyini (ÇD) azaltmak için yapabileceğiniz en çarpıcı şeylerden biri şablonlar, temalar ve dış görünümler kullanmaktır. Dış görünümlerin, temaların ve şablonların birbirinin yerine kullanıldığını duyabilirsiniz ancak farklılıklarını aşağıdaki şekillerde düşünmek yararlıdır.

Dış görünümler, genellikle bir temel içerik yerleşimine dinamik olarak uygulanan bir arayüz örtüsü veya tasarımı içerir. ÖYS genellikle bir kitaplıktan dış görünüm sağlar, dış görünüm sürecini kontrol eder. Farklı kuruluşların veya kullanıcı gruplarının aynı ÖYS’yi paylaştığı, kimliklerini güçlendirmek / markalaştırmak için farklı ‘vitrinler’ kullanmaları gerektiği durumlarda veya en azından kullanıcıları kursun sahibi veya kaynağı konusunda karıştırmama hâllerinde dış görünümler çok yaygındır. ÖYS, kullanıcının hangi kuruma, role vb. ait olduğunu algılar ve içeriği dinamik olarak kaplar. Dış görünümler, her bir kuruma veya öğrenci topluluğuna aynı temel içerik için tek bir ana kopya düzeyinde yönetilen kendi görsel arayüzünü veya stilini sağlayarak esas içerik nesnelerinde yerel varyasyonları etkinleştirir.

Temalar, genellikle ekranların görünümünü ve formatını global olarak kontrol eden ancak yazarlık aracı yoluyla yazma sürecinde içerikte statik ve yapılandırılmış stil sayfalarıdır. Dış görünümlerin aksine temalar, ara yüzde görünen ögeler için biçimlendirme sağlar (genellikle ara yüzün kendisine ek olarak). ÖYS tarafından dinamik olarak uygulanmazlar. Temalar genellikle ögeleri daha ince bir düzeyde kontrol eder, renk temalarını, etkileşimli parçacıkların görünümünü ve hissini vb. kontrol eder.

Şablonlar iki türdür. Bunlardan biri, bir ekran geliştirmek için (genellikle arayüz dâhil) uygun bir başlangıç ​​noktası sağlar; yer tutucu metni, grafikleri vb. değiştirmeniz yeterlidir. Şablonlar yalnızca görsel unsurları değil, genellikle öğretici faaliyetlere veya etkileşim türlerine dayanan ekran işlevselliğinin büyük bir bölümünü içerebilir. Bazı yazarlık araçları, sizi ekran oluşturmak için başlangıç ​​noktası olarak şablonları kullanmaya zorlar; önce bir şablon belirlemelisiniz yoksa tek bir sayfa bile tasarlayamazsınız.

Şablonlar ayrıca bir kurs için bütün bir yapı olabilir. Örneğin, belirli sayıda sorudan oluşan bir ön testiniz, ardından yönergeniz ve ardından bir son testiniz olabilir. Bu tür bir şablonda, kursun görünümden ziyade standartlaştırılmış etkinlik sırası kontrol edilir. Bu şablon, ÖYS tarafından da sağlanabilir ancak bu durumda, ögelerin yazarlık aracında ayrı öğrenme nesneleri olarak tasarlanması gerekir.

Büyük ölçüde şablonlara dayanan ve bazen ‘form tabanlı yazarlık’ olarak adlandırılan bir yazarlık paradigması hızlı e-öğrenme geliştirme açısından popülerdir (bk. 4.1. Hızlı e-öğrenme geliştirme araçları). Bu paradigma altında, kurs yazarı formları, içerik verileri ve nesnelerle doldurur. Her ekran türü için belirli bir tasarım, işlev ve /veya etkileşimi gerçekleştirmek üzere oluşturulmuş bir form (şablon) vardır; bu şablonda yer alan işlevler ve tasarımlar sınırlıdır. Bu, “serbest form geliştirme” ile karşılaştırılır, burada yazar boş bir ekranla başlar ve aracın kendisi tarafından sağlanan tüm işlevlere sınırsız erişebilir. Form tabanlı yazarlık, çok az programlama becerisi gerektirir veya hiç gerektirmez; teknik olmayan KOBİ’ler tarafından yazılmasına olanak sağlarken serbest form yazma bazı programlama becerilerini gerektirir. Form tabanlı yazarlıkta, öğretim tasarımcıları veya KOBİ’ler, içeriği oluşturmak, doldurmak istedikleri bir ekran için geçerli olan şablonu veya temayı seçerler. Bu, büyük miktarda zaman kazandırır, teknik uzmanlık gereksinimini azaltır; yazım sürecini basitleştirir çünkü yazarlar tüm ekranı tasarlamak yerine yalnızca bir şablonu doldururlar.

Bir projenin tasarım aşamasında, yazarlar kendi temalarını ve şablonlarını geliştirebilir; bunları bir kitaplıktan seçebilirler (Genellikle yazarlık aracıyla birlikte paketlenmiştir.). Dış görünümler genellikle ÖYS içindeki bir işlev aracılığıyla kontrol edilir ve özelleştirilir. Yöneticiler, bir kurum genelinde e-öğrenme için tek tip standartları uygulamak için şablonların, temaların kullanımını zorunlu kılabilir.

Araçlar, kendi şablonlarınızı oluşturmak için sağladıkları özelliklerde farklılık gösterir. Genel olarak süreç şu şekildedir:

1. Sayfaya dâhil edilecek medya nesnesi türlerini belirten şablon için bir çerçeve oluşturun.

2. İçeriğin görüneceği kullanıcı arayüzünü oluşturun veya belirtin (genellikle önceden oluşturulmuş bir dış görünüm açısından).

3. Ortam nesnelerinin boyutlarını ve konumlarını içeren şablon için yerleşim oluşturun.

Elbette, şablonların kullanımı yaratıcılığı kısıtlayabilir; görünüm ve his olarak “basmakalıp” bir e-öğrenme oluşturabilir; geliştiriciler, bir şablon / dış görünüm kitaplığını çok çeşitli uygun tasarımlar ve ekran türleri ile doldurarak bunu hafifletebilirler.

Ekran şablonları, mobil öğrenme yazarlığı için çok önemlidir çünkü ekran alanı çok kısıtlıdır ve her platforma özgüdür. Bazı yazarlık ve grafik tasarım araçları belirli cihazlar için bir şablon kataloğu içerir.

Güvenlikle İlgili Hususlar

Bu bölüm yalnızca web tabanlı araçlar için geçerlidir. Diğer tüm kurum sistemleri gibi, yazarlık araçları da kurumun güvenlik ihtiyaçlarını karşılamalıdır. Ticari kurulumlar için, yazarlık aracı güvenliği şu anlama gelir:

• Yetkisiz girişlere karşı koruma. Bu, öncelikle oturum açma işlevi evrensel web standartlarına dayanan aracın bir işlevi değil, sistemin kurumsal intranet ortamına yerleştirilmesi ve bu yerleşimin içsel güvenlik özelliklerinin kendisidir. Elbette ticari kuruluşlar rakip şirketlerin eğitimini görerek diğer kurumların rekabet avantajı elde etmesinden endişe duyarlar ve devlet kurumlarının bariz güvenlik endişeleri vardır bu nedenle araca erişim esas husustur.

• Kullanıcılara, kullanıcı profillerine dâhil edilmemiş becerileri kilitlemek, başka bir deyişle kullanıcıların yetkileri olmayan sistemde belirli şeyleri yapmalarını engellemektir. Tüm web tabanlı yazarlık araçları, rollere dayalı izin düzeylerini içerir ancak bunun ötesinde, atanabilecek rol türleri, sayısı ve izinler açısından büyük ölçüde farklılık gösterirler.

• Sistem izinlerini, kurumunuzun gerektirdiği düzeyler ve belirli izin türleriyle eşleşecek şekilde bölümlere ayırmaktır. Buradaki soru, eğer sistem sizi bir izin / rol atama şablonu kullanmaya zorlarsa bu ortamınıza ne derece uygundur; şablonlar ihtiyaçlarınızı karşılamak için nasıl uyarlanabilir? Bireysel izinlerin işlevden işleve temelli atanmasına izin veren bir üstüne yazma var mı?

Savunma Bakanlığı kurumları için, sisteme yetkisiz erişim ve sınıflandırılabilecek belirli kurslar vb. nedeniyle ulusal güvenlik ve bireylerin yaşam ve organları üzerindeki olası zararlı etkileri ile ilgili özel hususlar vardır. Bu konuda dikkate alınması gereken birtakım hususlar vardır.

Dosya Biçimleri

Girdi

Bazen materyalleri, ELE’den e-öğrenmeye dönüştürmeye ihtiyaç vardır. Bu durumda girdi biçimi genellikle Word ve PowerPoint dosyalarıdır. Bunları çıktı ortamında yeniden oluşturmak için sıfırdan başlamak yerine harici bir belge dönüştürücü / optimize edici aracı kullanabilirsiniz (Bakınız 3.7. E-öğrenmeye dönüşümü otomatikleştirmek için harici belge dönüştürücü / optimize edici araçlar). İlk adım PowerPoint ve Word belgelerini bir e-öğrenme ara yüzünde bulunan web sayfalarına dönüştürmektir, geliştiriciler daha sonra bu sayfalarda e-öğrenme etkileşimi oluşturabilirler (Bazı etkileşimli özellikler PowerPoint’ten de otomatik olarak dönüştürülebilir.).

Bu durumda şunları yapmanız gerekir:

1) Araç seçiminiz bu belirli türden araçla sınırlandırmak

2) Aracın destek girdi biçimleriyle eşleştiğini doğrulamak için girdi biçimlerinizi dikkatlice değerlendirmek

Eski ELE belgelerinizin Word ve PowerPoint içinde olduğunu varsaymayın. Bazıları Quark gibi masaüstü yayıncılık uygulamalarında olabilir veya yalnızca PDF formatında mevcut olabilir (ve orijinal kaynak dosyalar kaybolabilir).

Çıktı

Bir yazarlık aracı seçerken sorulacak en önemli soru muhtemelen şudur: “Hangi çıktı dosyası format (lar)ını üretiyor?” Yazarlık araçlarını seçmeye başlamadan önce çıktı biçiminizi belirlemeniz önemlidir. Bu, aramanızı önemli ölçüde filtrelemeye, odaklamaya yarar ve şunları sağlar:

1) Dosyalar, son kullanıcı platformları (örneğin, PC ve Mac), işletim sistemleri, tarayıcılar dâhil olmak üzere BT ve eğitim sağlama altyapınızda çalışacaktır.

2) Piyasadan kaybolabilecek ve sonunda dosyaları açma becerisi ve sizi düzenleme ya da bir tarayıcıda çalıştırma becerisinden mahrum bırakabilecek özel bir formatla sıkışıp kalmayacaksınız. Authorware’yi yazma aracı olarak kullanan sayısız kurum şimdilerde kendilerini bu durumda buluyor.

Birçok ÖİYS ve bazı web tabanlı yazarlık araçları, çalışma zamanında e-öğrenmeyi dinamik olarak bir araya getirmek, sunmak için tasarlanmıştır. Kolaylık sağlamak için başka bir platformda kullanılmak üzere eksiksiz e-öğrenme dosyaları çıkarabilirler ancak genellikle bu şekilde kullanılmaları amaçlanmamıştır. Ancak büyük bir ÖİYS tedarikçisi yazarlara, müşterilerinin çoğunun çalışma zamanında dosyaları dinamik olarak bir araya getirme ve teslim etme için bir ÖİYS’nin dâhili yeteneğinden yararlanmaktansa önceden dosya oluşturmayı ve bunları başka bir platformda kullanmayı tercih ettiğini bildirdi (genellikle aynı tedarikçinin ayrı ÖYS ürünü). Çalışma zamanı çıktı dosyaları sunucuda depolanmasa da kullanıcılara çalışma zamanında teslim edilen dosyaların dosya formatını tarayıcı uyumluluğu gibi faktörlere göre dikkate almak önemlidir.

Çoğunlukla, oluşturduğunuz eğitim türü çıktı biçimini yönlendirir. En önemli ayrım eş zamanlı ve eş zamansız öğrenmedir. Yazarlık sistemleri, bu öğrenme türleri için optimizasyonlarında önemli ölçüde farklılık gösterir. Örneğin, eş zamanlı e-öğrenme için harici bir belge dönüştürücü / optimize edici araç muhtemelen en iyi seçiminizdir. Bu araçların çoğu, Word veya PowerPoint biçiminde konuşmacı notları, bildiriler, öğrenci kılavuzları gibi eş zamanlı öğrenim için çıktılar sunar.

Çıktı formatının seçimi, öncelikle dağıtım sisteminizin gereksinimlerine ve ayrıca dosya formatının desteklediği öğrenme türüne bağlıdır. Örneğin, Flash.swf formatı, yüksek düzeyde etkileşimi güçlü bir şekilde destekler; web sayfalarına gömüldüğünde de çoğu teslim sistemi tarafından desteklenir. Ancak, edit .fla kaynak Flash dosyalarını yerel olarak düzenleyebilen araçlar DHTML’den çok daha dardır.

İstenen çıktı formatlarının ağ ve güvenlik duvarları ile uyumluluğunu doğrulamak için BT departmanınızla görüşmeniz gerekecektir. Örneğin, bazı güvenlik duvarları olası güvenlik riskleri nedeniyle Java uygulamalarını engeller. Tarayıcı kurulumunda varsayılan olarak sağlananlar dışındaki tarayıcı eklentilerini gerektiren çıktı formatları (Örneğin, Internet Explorer ile Flash) ciddi sorumluluk olabilir. Bu, kullanıcıların ve / veya BT personelinin bahsi geçen eklentileri kurması, bakımını yapması için idari bir yük oluşturabilir. Bu veya güvenlik nedenleriyle bir kullanıcı ortamında yasaklanmış olabilirler.

Bazı çıktı biçimleri (Flash ve HTML5 gibi), çalışma zamanında yerleşik sıkıştırma ve dosya akışı avantajına sahiptir. Bu, bant genişliğinin sınırlı olduğu durumlarda önemli bir avantaj olabilir.

Çıktı dosyası formatı, geliştirdiğiniz kursun diğer yazarlık araçları içinde düzenlenmesini büyük ölçüde etkileyebilir. Bu, bir araç piyasadan kaybolduğunda veya farklı bir araçta çalışmayı tercih eden yeni bir yazar geldiğinde sorun hâline gelebilir; kurs başka bir araca aktarılabilir, bu araçta kaynak dosyalar olarak değiştirilebilirse bu sorunlar hafifletilebilir.

Yazarlık araçlarının, yazma işlevlerini ve kurs özelliklerini kolaylaştırmak için genellikle özel kod nesnelerini (Örneğin, dâhili Java uygulamalarına referanslar veya HTML yorum alanlarına eklenen kodlar) kullandığını anlamak önemlidir. Bu kursları ÖYS’lerde çalıştırmada sorun olmayabilir; herhangi bir tarayıcıda çalışabilirler ancak bu kod nesnelerinin anlaşılması, sorunlarının giderilmesi başka bir yazarlık aracında veya HTML düzenlenmesi zor olabilir. Bir yazarlık aracı için ideal olan, çıktı biçiminin dâhili kaynak dosya biçimiyle aynı olması ve bu biçimin HTML gibi temiz, evrensel bir kod olmasıdır; hiçbir özel kod dâhil edilmemelidir. Bu, kodunuzun “geleceğe hazır” olmasını sağlar; işletim sistemlerini, tarayıcıları yeni sürümleriyle çalıştırır.

Bir yazarlık aracının ürettiği dosyaların (standart tescilli olmayan bir biçimde), bu biçimi işleyebileceğini söyleyen diğer araçlarda özellikle de bu biçimi yerel olarak oluşturanlarda %100 düzenlenebilir olup olmadığını belirlemeniz önemlidir. Örneğin, kaynak .fla Flash dosyaları olarak çıktıya izin veren bazı yazarlık araçları, Flash’ta açılabilecek olsalar da yerel Flash dosyaları kadar tam olarak düzenlenmez.

Bir çıktı biçimi için bir ürünün desteğine ayrıntılı şekilde göz atmanız gerekebilir. ‘Destekler’ ifadesi, “bunun için optimize edilmiş” ifadesi veya ‘bunun için oluşturulmuş’ ile aynı anlamlara sahip olmayabilir.

Mobil öğrenme çağına girerken çıktı formatları daha da önemli hâle geliyor. Yazarlık araçları, mobil cihazlarda oynatılabilen dosyalar oluşturmayı destekleyen özelliklere sahiptir. Geçmişte, geliştiriciler mobil cihazlar için e-öğrenme mimarisini ve biçimini tamamen özelleştirmek zorundaydı ancak Apple iPhone gibi güçlü tarayıcı özelliklerine (masaüstü tarayıcılara denk) ve daha büyük ekranlara sahip cihazlarda bu durum daha az görülür.

Not: Bu yazı yazıldığı sırada IPhone’larda Flash biçimi kabul edilmiyordu. IPhone platformu için herhangi bir yazarlık bunu dikkate almalıdır. Mobil platform için uygun hâle getirmeyi düşündüğünüz masaüstü platformu için kurslar geliştiriyorsanız, IPhone sunumu için, içeriğinizdeki herhangi bir Flash parçasının başka bir biçimde (HTML5, Adobe AIR gibi) yeniden çıktısını almanız veya onu yeniden oluşturmanız gerekecektir.

Bu yazının yazıldığı tarihten itibaren HTML 5 büyük tarayıcılarda uygulanmaktadır. Bu çıktı biçiminin, e-öğrenme için evrensel bir biçim olması muhtemeldir. (Bk.7.18. Bu biçimle ilgili önemli hususlar için HTML5 biçimi)

Öğrenme Nesnelerinin Yeniden Kullanımı

Hangi yazarlık aracı kullanılırsa kullanılsın, kurslar ve onları oluşturan öğrenme nesnelerinin üretilmesi genellikle pahalıdır. Bu özellikle medya açısından, zengin öğrenme nesneleri için geçerlidir. Elbette, geliştirme süresinden ve paradan tasarruf etmek için öğretim açısından uygun olduğu yerlerde öğrenme nesnelerini ve medya varlıklarını yeniden kullanmak için doğal bir teşvik vardır. Çoğu yazarlık aracı (özellikle web tabanlı araçlar ve ÖİYS’ler), kurslar içinde ve arasında yeniden kullanımı kolaylaştıran sağlam içerik nesnesi kitaplığı işlevleri sunarak bu gerçeği kabul eder. Yeniden kullanım senaryoları, bir kursta kullanılan (veya kullanıma hazır), bağımsız bir nesne kitaplığı sunan, bir yazarlık aracı olan yazardan, tüm yazar ve kurs kurumundaki nesnelerin depolanmasına, aramasına ve erişimine izin veren web tabanlı bir araca kadar geniş bir yelpazede olabilir. Yeniden kullanım, Learning Registry gibi kayıt girişimleri ve RUSSEL sistemi ( http: / /adlnet.gov/russel/) gibi kaynaklar tarafından sağlanan kurumlar arasında bile yer alabilir.

Yeniden kullanım için optimize edilmiş bir yazarlık aracına sahip olmanın, bir yazarlık paradigması olarak yeniden kullanımı gerçekleştirmeye yönelik yalnızca ilk adım olduğunu unutmayın; kurumsal ve lojistik engeller, yeniden kullanımın tam olarak uygulanmasını engelleyebilir. ADL, RUSSEL sitesinde listelenen bu engellerin bazı örnekleri aşağıdaki gibidir:

• Geliştirilen içerik, onaylı, erişilebilir içerik havuzlarında depolanmaz.

• Öğrenme varlıkları, Paylaşılabilir İçerik Nesneleri (PİN’ler) veya SCORM içerik paketleriyle ilişkili meta verilerin oluşturulması, yüklenmesi ve sürdürülmesi zaman alan bir süreçtir.

• Onaylı içerik havuzlarında (varsa) içerik oluşturmak ve kaydetmek zaman alıcıdır.

• Yeniden kullanım için e-öğrenme içeriğinin, tasarımının ve geliştirmesinin nasıl optimize edileceği anlaşılmamıştır.

• Yeniden kullanımı zorunlu kılan politika ya mevcut değil ya da belirsizdir.

• Fikri mülkiyet hakları endişeleri vardır.

Piyasada Satılan Dersler

Sıfırdan özel yapım eğitim yazılımı geliştirmekten daha ucuz olabilecek bir seçenek, ticari olarak mevcut kursları satın almaktır. Teslim için modeller değişiklik gösterir, bazı durumlarda yalnızca tedarikçinin sunucusunda bulunurlar ve ayrı bir ÖYS’de oturum açmayı gerektirirler.

Standartlar Desteği

SCORM

Genel Bakış

DİÖ, tüm dağıtılmış öğrenme ortamları için aşağıdaki üst düzey özellikleri tanımlamıştır:

• Birlikte çalışabilirlik: Bir sistemde geliştirilen öğretim bileşenlerini alıp başka bir sistemde kullanma becerisi.

• Erişilebilirlik: Öğretim bileşenlerini birden çok konumdan bulma, bunlara erişme, bunları başka konumlara ulaştırma becerisi.

• Yeniden kullanılabilirlik: Öğretim bileşenlerini çoklu uygulamalarda, derslerde ve çeşitli bağlamlarda kullanma becerisi.

• Dayanıklılık: Maliyetli yeniden tasarım, yeniden yapılandırma veya yeniden kodlama olmadan zaman içindeki teknoloji değişikliklerine dayanma becerisi.

Dağıtılmış öğrenme ortamlarında bu özelliklere ulaşmak için DİÖ, Paylaşılabilir İçerik Nesne Referans Modeli’nin (SCORM) kullanımını teşvik eder. SCORM, ders bileşenlerinin, veri modellerinin ve protokollerin karşılıklı ilişkisini tanımlar, böylece öğrenme içeriği “nesneleri” aynı modelle uyumlu sistemler arasında paylaşılabilir. Birlikte çalışabilirliği desteklemek için SCORM, bir Uygulama Programlama Arayüzü (UPA) ve öngörülen veri modeli ögeleri aracılığıyla Paylaşılabilir İçerik Nesnelerinden (PİN’ler) Öğrenme Yönetim Sistemi’ne (ÖYS) iletişim araçlarını standartlaştırır. (SCORM hakkında daha fazla bilgi için bkz. www.ADLNet.gov)

SCORM’un herhangi bir öğretim, performans desteği veya değerlendirme stratejisini ne dikte ettiğini ne de engellediğini anlamak önemlidir. SCORM, e-öğrenmenin geliştirilmesi ve sunulması için nesne tabanlı yaklaşımları etkinleştirir. Bu, anlamlı öğretim birimleri oluşturmak için nispeten küçük, yeniden kullanılabilir içerik nesnelerinden oluşan öğrenme içeriğinin toplanmasıyla sağlanır. Böylece bireysel içerik nesneleri, çoklu bağlamlarda yeniden kullanılmak üzere tasarlanabilir; yeni eğitim bileşenleri ve programlarını bir araya getirmek için çeşitli şekillerde toplanabilir.

Yeniden kullanımı desteklemesi amaçlanan bu nesne tabanlı yaklaşım, içerik nesnelerinin, eğitim paketlerini temsil eden kümelerin nasıl sıralanacağını / seyredeceğini kendi başlarına belirlememeleri gerektiği anlamına gelir. Böyle yapmak, içerik nesnelerinin, yeniden kullanılabilirliklerini engelleyen diğer içerik nesneleri hakkında bilgi içermesini gerektirir. DİÖ, bu gerekliliği, tüm SCORM-2004 uyumlu ÖYS’lerin desteklemesi gereken bir dizi davranışı standartlaştırarak çözmüştür. Böylece ÖYS, içerikten ziyade öğrenenlerin PİN’den PİN’e olan hareketini kontrol eder.

Yeniden kullanımı desteklemek için SCORM, dağıtılmış içerik depolarındaki içerik nesnelerinin şirketler arasında ve genelinde keşfedilebilir olmasını sağlamak için üst verileri kullanır.

NOT: ABD tarafından edinilen içerik SB, SB Talimatı 1322.26’ya (16 Haziran 2006) göre SCORM uyumlu “mevcut sürüm” olmalıdır.

SCORM Desteği İçin Gereklilikler

Bir yazarlık aracının SCORM’u sağlam bir şekilde desteklemesi için yazarlık aracı şunları yapmalıdır:

• Nesne tabanlı öğrenme tasarımını destekleyin.

• Herhangi bir kurum düzeyinde PİN’lerin tanımlanmasına izin verin.

• Aşağıdakiler dâhil olmak üzere tüm SCORM veri modeli ögelerinin PİN’lere dâhil edilmesini destekleyin:

  • Geliştiriciye danışmadan yerleştirilen zorunlu çağrılar,

  • Bir api. setValue (cmi.exit.normal); “çağrıyı sonlandırın”ı tetikleyen “bitir ve çık” düğmesi gibi sürükle ve bırak ögeleri olarak eklenen isteğe bağlı çağrılar.

• Kursu çalışma zamanında düzgün bir şekilde iletmek için ÖYS için gerekli tüm dosyaları, bilgileri içeren SCORM kurs paketleri oluşturun. Kurs paketini oluşturma sürecinde yazara yardımcı olmak için aşağı açılır menüler veya sihirbazlar mevcut olmalıdır.

• Manifesto dosyalarının doğrudan görüntülenmesine ve düzenlenmesine izin verin.

• Yeni kurs paketleri ve bildirimler oluştururken kurs paketlerinin, bildirimlerin yeniden kullanılmasını için araçlar sağlayın.

• Bir SCORM üst veri düzenleyicisi ekleyin. Tercihen bu üst verilerin bir kısmı, manuel giriş gerektirmeden eğitim yazılımının mevcut özelliklerinden çıkarılır veya seçilir.

• Kurs organizasyonu için sıralama ve gezinme kurallarının tanımlanmasına izin verin.

Yazarlık araçları, çok çeşitli uygulamalarla yukarıda açıklanan SCORM gereksinimlerini çok çeşitli derecelerde destekler. Karar sürecinizin bir parçası olarak araçların bunların her birini ne şekilde ve ne derece desteklediğini değerlendirmek önemlidir. Standart için desteğin derinliği, uyumlu e-öğrenme üretmek için ÇB’de büyük bir fark yaratabilir.

SCORM Uyumluluğunu ve Desteğini Sağlamak İçin Öneriler

Yazarlık araçlarını SCORM uyumluluğu ve desteği açısından değerlendirmeden önce içeriğiniz için hedef SCORM uyum düzeyini (Örneğin, SCORM 2004, 4 Edition) belirlemelisiniz. Bu, ÖYS’nizin desteklediği uygunluk düzeyine bağlı olacaktır. ÖYS’ler, mevcut seviyenin birkaç versiyon gerisinde kalabilir; SCORM seviyelerinin tamamı geriye dönük uyumlu olmadığından (özellikle SCORM 2004 ve SCORM 1.2. arasında), ÖYS’nizin uygunluk seviyesini (ve bu seviyede sertifikalı olup olmadığını) belirlemek önemlidir.

SCORM beş sürüm hâlinde gelmektedir:

• SCORM 1.1

• SCORM 1.2

• SCORM 2004 2. Baskı

• SCORM 2004 3. Baskı

• SCORM 2004 4. Baskı (şimdiki sürüm)

Daha yeni SCORM sürümleriyle uyumlu içerikle birlikte eski içeriği sunmayı umuyorsanız, araçların bu iki standardı ayrı ayrı dışa aktarmaya yönelik seçenekleri içermesi gerekir.

Yalnızca içerik ve ÖYS’lerin SCORM uyumlu olarak tanımlanabileceğini, yalnızca ÖYS’lerin uyumlu olarak onaylanabileceğini unutmayın. Bir yazarlık aracının çalışması SCORM tarafından yönetilmez, SCORM desteğini otomatikleştirmek için birçok olası yaklaşım mevcuttur. Yalnızca onun tarafından üretilen içerik uygunluk açısından değerlendirilebilir, o zaman bile yazarın aracının çıktısı için ayarladığı yapılandırmaya ve parametrelere bağlıdır. İçerik uyumlu olabilir, ancak yalnızca belirli parametreler belirli bir şekilde ayarlanmışsa bu böyledir. Bu değişkenlik, herhangi bir uygunluk tespitinde çok fazla belirsizliğe meydan verir. Bu nedenle, ÖYS’lerden farklı olarak yazarlık araçlarının uyumlu veya uyumsuz olduğuna karar verilmez.

Satın alma işlemi sırasında, SCORM uyumlu içerik oluşturmaya yönelik sınırlamaların neler olduğunu belirlemek için satıcınızla konuşmanız veya belgeleri dikkatlice okumanız gerekir. Örneğin, bazı araçlar SCORM uyumluluğu reklamını yapar ancak PİN’leri kurs yapısının herhangi bir düzeyinde tanımlamanıza izin vermez, böyle bir durumda tüm kursu yalnızca tek bir PİN olarak tanımlayabilirsiniz. Bu, DİÖ’nün nesnenin yeniden kullanılabilirliğini öğrenme hedefini ortadan kaldırır.

Değerlendirmekte olduğunuz araç tarafından üretilen örnek bir SCORM uyumlu e-öğrenme kursu edinmenizi ve hedef ders sunum sisteminizde test etmenizi şiddetle tavsiye ederiz. Kurs dağıtım sistemleri, bazı durumlarda aynı SCORM uyum düzeyini farklı şekilde uygular. Kurs dağıtım sistemindeki belirli SCORM uygulamasının etkileşimi ve SCORM kurs paketinizdeki özel SCORM uygulaması, her ikisi de aynı uyum düzeyinde olsa bile sorunlar ortaya çıkarabilir. Bu, belirli bir aracı satın alma kararınızı etkileyebilir.

Mevcut bir hedef ÖYS yoksa yazarlık aracınızın içerik çıktısının tamamen SCORM uyumlu bir ÖYS’de nasıl çalıştığını görmek için DİÖ, örnek çalışma süresi ortamını kullanabilirsiniz.

Ayrıca, yazarlık aracı tarafından üretilen örnek bir PİN’i, yazarlık aracının içerik çıktısında elde ettiği uygunluk düzeyini doğrulamak için, SCORM Uyumluluk Test Paketi aracılığıyla çalıştırmalısınız. Bu yazı itibariyle SCORM’nin mevcut sürümü 2004 4. sürümüdür.

SCORM desteği için yazarlık araçlarını karşılaştırmaya yönelik olası bir yaklaşım, aynı PİN’i birden çok yazarlık aracında oluşturmayı, her birini sırasıyla SCORM Uyumluluk Test Paketi’nde test etmeyi içerir. Çeşitli yazarlık araçlarında aynı içerik parçasının oluşturulması, her aracın önemli görev otomasyon özelliklerini karşılaştırır ve bu öznel yargılar içerirken “oyun alanını mümkün olduğunca dengeleyen” bir karşılaştırmadır. Test kayıtları, her bir PİN’in SCORM’u desteklemedeki başarı derecesini gösteren standartlaştırılmış ve nesnel olarak geliştirilmiş kayıtlar sağlayarak testin öznel yönlerini artırmaktadır.

DİÖ genel web sitesinde bir SCORM Uyumluluk listesi (yazma araçlarını içeren) vardır. “Anahtar Kelime” alanına yazarlık aracı ifadesini girin, filtrelenmiş bir listeyi görmek için diğer seçenekleri seçin, ardından ara ögesini tıklayın. İçinde listelenenlerin çoğu ile birlikte bu araçlar 3. Yazarlık araçlarının kategorileri ve örnekleri, SCORM uyumluluğuna ulaşmayı desteklemek için yerleşik özelliklere sahiptir ancak çoğu durumda, tamamen SCORM uyumlu e-öğrenme oluşturmak için bazı manuel kodlama gereklidir (Örneğin, PİN’ler için HTML / JavaScript “sarmalayıcı” içinde). Ayrıca bu araçların çoğu SCORM kurs paketlerinin (PİN’leri, üst verileri, vb. açıklayan XML bildirim dosyalarını içeren. zip dosyaları) oluşturulmasını otomatikleştirmez. Bu beceri için 3.9.1. içinde listelenen araçlardan birini kullanmalısınız. (e-öğrenme montajcıları / paketleyiciler) Bu araçlar, SCORM paketlerinin yapılandırılması için bir grafik kullanıcı arayüzü sağlayarak SCORM paketlerinin oluşturulmasını otomatikleştirir.

SCORM 2004 Sıralama ve Gezinme Desteği

Şu anda, bağımsız yazarlık sistemleri arasında SCORM 2004 sıralama ve gezinme desteği nadirdir. Doğrudan bildirim dosyasını kodlayarak (XML kullanarak) veya RELOAD Editor (bk. 3.9.1.) gibi bir araç kullanarak SCORM 2004 sıralaması gerçekleştirmeniz gerekebilir. E-öğrenme montajcıları / paketleyiciler, sıralama ve navigasyonu tanımlamak için bir grafik kullanıcı arayüzü sağlar. Ancak RELOAD Editor kullanmak için gereken terim ve tekniklerin, SCORM 2004 kapsamında sıralama, gezinme kavramlarının ve mantığının tam olarak anlaşılmasının gerektiğini unutmamalısınız (Teknoloji yönünden eksik olanlar için uygun değildir.).

Çoğu yazarlık aracı, SCORM 2004 sıralama kurallarını sıfırdan oluşturma becerisi sağlamasa da bazıları önceden oluşturulmuş sıralama şablonlarından seçim yapmanıza izin verir (The Reload Editor bunu ve kural işleçlerinin seçimine izin veren açılır menülere sahip bir form kullanarak özel kurallar tanımlama becerisini sağlar).

Bölüm 508

Bölüm 508 (29 U.S.C. 794d), elektronik ve bilgi teknolojisini geliştirdiklerinde, satın aldıklarında, sürdürdüklerinde veya kullandıklarında tüm federal ajanslar için geçerli olan 1998 yılında yürürlüğe giren bir yasadır. Ajanslar, engelli çalışanlara ve kamu üyelerine, diğerlerinin mevcut erişimleriyle karşılaştırılabilir bilgilere erişim sağlamalıdır. E-öğrenme için bu, örneğin, görme engelli kişilere yönelik yardımcı yazılımlar kullanılarak anlaşılabilir olmaları için özel özelliklerin içeriğe uygulanması gerektiği anlamına gelir. Duyma engelli kişiler için erişilebilirlik sağlamak, genellikle herhangi bir ses bölümüne bir komut dosyası veya kapalı alt yazı eklemek anlamına gelir.

Kurumunuz e-öğrenme ürünleri için Bölüm 508 uyumluluğuna tabi ise, bunu bir yazarlık aracı seçiminize karar parametresi olarak eklemeniz çok önemlidir. Yazarlık arac(lar)ınız yerleşik 508 uyumluluk desteğine sahipse e-öğrenmeyi geliştirirken ÇB’yi azaltabilirsiniz, böylece içerisindeki yazma sürecinin normal seyri dışında ek üretim adımları (özellikle oldukça teknik olanlar) gerçekleştirmeye gerek kalmaz. Yazarlık aracınız, siz onunla çalışırken uyumlu e-öğrenme kodu üretmek için ögeler eklememeli, aynı zamanda uyumlu olmayan kod üretecek şeyler yapmanızı da engellemelidir.

Bazı yazarlık araçları, kursun 508 uyumlu paralel bir sürümünü oluşturmanıza / atamanıza, animasyonlar ve benzetim nesneleri için metin eş değer ekranları koymanıza izin verecektir. Bu sürüm, karşılama ekranından kullanılabilir hâle getirilebilir.

Yazma aracındaki yerleşik bir uyumluluk denetleyicisi yararlı olabilir ancak uygunluğu görme engelli kişiler tarafından kullanılan ekran okuyucu yazılımını test ederek ve / veya bağımsız bir erişilebilirlik denetleyicisi (bk. http: //www.rnib.org.uk/xpedio/groups/public/documents/PublicWebsite/public_tools.hcsp) kullanarak da doğrulamalısınız.

Yazarlık araçları ve Bölüm 508 ile ilgili önemli noktaların tam bir özeti için http: Web Erişilebilirliği için Yazma Araçlarını Seçme ve Kullanma WC3 www.w3.org/WAI/impl/software.html

WC3 ayrıca http://www.w3.org/TR/ATAG10/ adresinde bir Yazarlık Aracı Erişilebilirlik Kılavuzu belgesi yayınlar.

CourseAvenue Erişilebilirlik Oynatıcı gibi herhangi bir çevirim içi içeriğe bölüm 508 uyumu oluşturan araçlar vardır.

Havacılık Endüstrisi BTE Komitesi (AİCC)

Bu standart için destek, yazarlık araçları arasında yaygındır. Standart yaygındır, uzun bir geçmişe sahiptir; havacılık endüstrisinde kullanımla sınırlı değildir. Bu standart hakkında daha fazla bilgi için bk. http://www.aicc.org/.

Üst Veri Standartları

E-öğrenmede özellikle üst veriler için kullanılan standartlardan bazıları şunlardır:

• EEME Öğrenme Nesnesi Üst Verileri (ÖNÜ)

http://www.imsglobal.org/specifications.html

• Dublin Çekirdeği

http://www.dublincore.org

Bir yazarlık aracında standart, kurumunuz tarafından tamamen benimsenmiyorsa veya içeriğin onu benimseyen bir kurum tarafından yeniden kullanılacağını düşünüyorsanız belirli bir üst veri standardı için desteğe ihtiyaç yoktur. Üst veri standardı benimsenmişse bunun için yazarlık aracı desteği, e-öğrenme ve diğer içerik nesnelerinizin aranmasını, keşfedilmesini, kataloglanmasını kolaylaştıran bilgileri girerken size zaman kazandırabilir. Bu, çok sayıda öğrenme nesnesine sahip büyük bir işletmede zamandan ve emekten önemli ölçüde tasarruf sağlayabilir. Yazarlık aracı, üst veri alanlarını ya varlıklara ya da ayrı XML dosyaları olarak içeriğe ekler (SCORM’de ikincisidir).

SCORM’un üst veri kullanımını veya herhangi bir özel üst veri standardını tavsiye etmediğini unutmayınız.

Common Cartridge

IMS Global Learning Consortium, bir ÖYS’ye aktarım için bir kursu paketlemenin standart bir yolu olarak Common Cartridge’ı geliştirdi. SCORM paketleme standardı (İçerik Toplama Modeli) ile aynı avantajların çoğuna sahiptir. Bu standardı kullanarak paketlenmesi gereken kurslar geliştiriyorsanız zamandan ve teknik uzmanlığınızdan tasarruf etmek için yazarlık aracı desteğine başvurmalısınız. Ayrıntılar için http://www.imsglobal.org/cc/index.html adresine bakın.

Eğitim ve Öğrenme Mimarisi (EÖM) &Experience API (xAPI)

DİÖ, yeni nesil SCORM’u Eğitim ve Öğrenme Mimarisi (EÖM) olarak adlandırdı. Mevcut ve planlanan gelecekteki tüm DİÖ teknik projeleri, şartnameleri, standart çabaları, bağlantılı eğitim ve öğrenme için zengin bir ortam yaratmak üzere tasarlanmış projeleri kapsayan bir şemsiye terim olan TÖM’ün kapsamına girer. TÖM’nin I. aşaması, bu dört alanı içeren deneyim izlemeye odaklanmıştır:

• Yeni bir çalışma zamanı API’si (Experience API ya da xAPI olarak adlandırılır)

• Yeni bir veri modeli

• Yeni bir veri model biçimi / söz dizimi

• Yeni bir aktarım / iletişim yöntemi

Genel TÖM vizyonu ayrıca bireyselleştirilmiş öğrenme içeriğinin, sistemlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için öğrenci profilleri, yetkinlikler ve akıllı içerik aracılığı kavramlarını içerir. TÖM, SCORM’un yerini almak için tasarlanmamıştır ancak SCORM ve diğer birçok içerik biçimi TÖM’de çalışacaktır. TÖM’nin dört bileşeni şunlardır:

• Deneyim izleme

• Öğrenci profili

• İçerik aracılığı

• Yetkinlik altyapısı

Yukarıda açıklanan “deneyim izleme” bileşeni, Experience API veya xAPI (eski adıyla ‘Tin Can API’), şu anda geliştirme aşamasında en uzak olanıdır (sürüm 1.0, 26.4.2013 tarihinde yayınlandı; özellik şu anda 1.01 sürümündedir). Experience API, Twitter ve Facebook gibi sosyal medya akışlarına benzer “akışlar” aracılığıyla hem resmî hem de gayri resmî öğrenmeyi izler. Öğrenme deneyimlerini akışlar aracılığıyla yakalayarak öğrenme, performansla olan ilişkisini tam olarak analiz etmek için diğer etkinlik verileriyle birleştirilir. Yeni API, mobil cihazların, oyunların, sosyal ağların, sanal dünyaların, benzetimlerin öğrenim ve eğitim ortamlarında kullanılmasını; cihazlarda ve platformlarda öğrenim deneyimlerini tutarlı bir şekilde izleme becerisi sağlar. “David’in bir video izledi”, “David bir videoyu değerlendirdi”, “David bir videoyu tweetledi’ ve “Jane, David’in videosunu yeniden tweetledi’ diye rapor edebilirsiniz.

Öğrenme, gerçek yaşam durumlarında da izlenebilir ve aynı şekilde rapor edilebilir. Örneğin, “John bir video için bir ses parçası oluşturdu.”, “Steven bir videoyu düzenledi”, “Ralph bir video yayınladı” ve “Mary bir video ile Akademi Ödülü kazand”. Bunu “bağlantılı öğrenme” olarak tanımlamamızın sebebi budur çünkü “gerçek hayat” durumları bile insanların internetteki bilgisayarlarla etkileşimde bulunma şeklinden daha fazla yolla birbirine bağlanabilir.

xAPI, geliştiricilerin bir öğrenme deneyimi izleme hizmeti oluşturmak için uygulayabilecekleri bir arabirimi ve depolama / geri alma kurallarını tanımlayan özelliktir. Hizmet, deneyim beyanlarının (tipik olarak öğrenme deneyimleri ancak herhangi bir deneyim olabilir) bir Öğrenme Kayıt Ambarı’na (ÖKA) iletilmesine ve güvenli bir şekilde saklanmasına izin vererek çalışır. xAP’nin yaygın şekilde benimsenmesi, ÖYS’leri, xAPI ifadelerini işleyebilecek bir ÖKA bileşenini dahil etmeye götürebilir.

xAPI’nin SCORM’a göre en büyük avantajlarından biri ÖYS’den içerik başlatmasını gerektirmemesidir. Aslında, kullanıcı öğrenme deneyimiyle meşgulken internet bağlantısı bile gerektirmez. Öğrenciler, xAPI’nin öğrenme deneyimlerini kaydetmesine izin verdikten sonra bağlanabilirler. Bunun ÖYS’lerin geleceği için bariz etkileri vardır. ÖYS ortamının dışında veya bağlantısız kullanım için geliştirilen öğrenmeye yer vermek için ÖYS’lerin; öğrenci deneyimlerinin izlenmesinden sorumlu işlevlerini, çeşitli içeriklerden kolayca erişilebilen, dinamik olarak öğrenme deneyimlerini açıklayan, xAPI ifadelerini dinamik şekilde yakalayabilen, sisteme tek bir bulut tabanlı hizmete (xAPI terimleriyle, bir ÖKA) ayırmaları gerekebilir.

Yazarlık araçlarının, yazarın manuel kodlama yapmasını gerektirmeden arka planda xAPI ifadeleri oluşturabilmesi gerekir. Herhangi bir kullanıcı işlemi teorik olarak bir xAPI deyimiyle özetlenebilir; bir ÖKA tarafından izlenebilir. Bir yazarlık aracının xAPI izleme düğümlerini tanımlamadaki esnekliği, standart yaygın bir şekilde benimsendikten sonra yazarlık araçları arasında önemli bir farklılaştırıcı olabilir.

xAPI standartları ile ilgili olarak daha detaylı bilgi için bk. http://adlnet.gov/adl-research/performance-tracking-analysis/experience-api/.

Şu anda, xAPI’yi edinenler, xAPI’yi özgün özellikleriyle geliştirmektense SCORM yerine xAPI’yi kullanarak SCORM benzeri işlevselliği gerçekleştirme seçeneği sunmaya odaklanmıştır. Lectora bir istisnadır; kısa sınavlar gibi yaygın nesneler için otomatik olarak xAPI izlemeyi ayarlayan şablonlar dâhil olmak üzere, kullanıcı eylemlerinin, koşullarının (hazır veya yazar tanımlı) xAPI izlemesiyle e-öğrenme modüllerini eğitmek için güçlü bir desteğe sahiptir.

Yazarlık aracı ürün modellerinin büyük bölümlerini yeniden düşünmekle birlikte diğer tedarikçilerin bu desteği sonunda uyguladığını görmeyi bekleyin.

Mart 2014 itibariyle, aşağıdaki yazarlık araçları bir dereceye kadar xAPI’yi destekledi:

Adobe Captivate

• http://www.adobe.com/products/captivate.html

Articulate Storyline

• http://www.articulate.com/products/storyline-overview.php

iSpring Presenter

• http://www.ispringsolutions.com/ispring-presenter/key-features.html

Lectora

• http://lectora.com

Bu alanda yakında çıkabilecek bir gelişme, bir yazarlık aracının xAPI profilini depolayan web’den erişilebilen bir XML dosyasını alma yeteneğidir. Bu, yazarlık aracının tıp topluluğu gibi belirli bir topluluk ya da video izleyen öğrenciler gibi belirli bir kullanım örneği için ilgili izleme verilerini kaydetmeyi otomatikleştirecektir.

Değerlendirmeler

DİÖ, taşınabilir ve birlikte çalışabilir olmaları için içerik içinde değerlendirmeler oluşturmanızı önerir ancak bazı durumlarda, içerik oluşturmak için kullanılan harici yazarlık aracı yerine ÖYS içinde sunulan araçlar vasıtasıyla değerlendirmeler oluşturabilmek isteyebilirsiniz. Birçok ÖYS bunu sunar. Değerlendirmeler için dâhili ÖYS yazarlık işlevini kullanmanın dezavantajı bu değerlendirmelerin genellikle ÖYS’de kalıcı olması ve başka bir sistemde başka içerikle kullanılmak üzere dışa aktarılamamasıdır.

ÖYS içinde değerlendirme yazarlığı çekici olabilir çünkü bu, değerlendirmelerin ÖYS izleme veri tabanıyla yakın bir şekilde çalışmasını sağlar. ÖYS eğitmenleri ve yöneticileri için uygun veri çağrıları ile harici değerlendirme oluşturmak yerine dâhili ÖYS işlevini kullanmak genellikle daha hızlı ve kolaydır. Ayrıca, değerlendirme etkileşimlerini programlamak sunum içeriğinden daha zor olabilir, bu nedenle yazarlar üzerindeki bu teknik yükü de ortadan kaldırır.

Dâhili ÖYS değerlendirme yazarlığının kullanımı, öğrenme etkinlikleri çevrim dışı olarak yürütüldüğünde öğrenci bunları tamamlarken ÖYS tarafından değerlendirilemediği ve izlenemediği durumlarda özellikle yaygındır. Bu nedenle, öğrencinin ustalık düzeyini doğrulamanın, saklamanın tek yolu, ÖYS tarafından sağlanan bir değerlendirmedir. Bu değerlendirmeleri ÖYS’de dâhili olarak yazmak daha kolaydır.

Duyarlı Tasarım

Basitçe ifade etmek gerekirse, duyarlı tasarım ”…tasarım ve geliştirmenin ekran boyutuna; platforma ve yönlendirmeye dayalı olarak kullanıcının davranışına, ortamına yanıt vermesi gerektiğini öneren yaklaşımdır.” (Lee, 2014). Başlangıçta, masaüstü e-öğrenmeyi mobil cihaz ekranlarında görüntülenmeye uygun hâle getirmeye odaklanmıştı. Şimdi, dizüstü ve masaüstü bilgisayarlar çoğu duyarlı tasarım çözümünde hesaba katılsa da tablet ve akıllı telefon görüntüleme sorunlarına daha çok odaklanıyor.

Burada, cihazın ekran boyutuna, yönüne otomatik olarak uyum sağlayan bir “akıcı yerleşim” üretme meselesi olmadığını vurgulamak önemlidir. Çoğu duyarlı tasarım uygulayıcısı, cihazların kullanım şeklindeki diğer birçok farklılığın gerçek duyarlı tasarımda hesaba katılması gerektiğini vurgulamaktadır. Örneğin, tabletler normalde otururken, akıllı telefonlar ise kullanıcı ayakta dururken, hatta hareket ederken kullanılır.

Duyarlı tasarıma ulaşan bir yazarlık aracının temel dayanağı, yazılan içeriğin; aygıtın ekran boyutunu, platformunu, yönünü algılaması ve yerleşik komut dosyaları aracılığıyla en iyi kullanıcı içerik etkileşimi için formatın çeşitli parametrelerinde ayarlamaları otomatik olarak yapmasıdır. Bu, sadece sayfadaki ögeleri küçültmek veya genişletmek anlamına gelmez. Nesnelerin konumlarının taşınmasını içerebilir, bilgiyi bir “yahut daha fazla” bağlantının arkasına saklamak kadar ilerleyebilir. Amaç, içeriği her farklı cihaz için yazmak değil, bir kez yazabilmek; içeriğin akıllıca kullanıcıya uyarlanmasını sağlamaktır.

Adobe Captivate 9.0 gibi yazarlık araçlarının artık çeşitli derecelerde duyarlı tasarım sağladıkları görünmektedir. Bununla birlikte, duyarlı tasarımın uygulanma şekillerinde önemli farklılıklar vardır. İhtiyaç duyduğunuz birçok farklı senaryoyu tek bir kez yazma becerisine gerçekten sahip olduğunuzdan emin olmak için “kaputun altını” daima kontrol edin.

Şu anda yazarlık aracı tedarikçilerinin duyarlı tasarıma yönelttiği üç yaklaşım vardır. Muhtemelen en popüler olanı, Adobe Captivate tarafından örneklendirilen yaklaşımdır. Bu araç, diğer birçok yazarlık aracı gibi, içerik sunmak için kaydırılan bir web sayfası yerine bir “slayt” metaforuna dayanır. Her cihaz kategorisi için “kesme noktaları” vardır. Bir ekran boyutu belirli bir kesme kopyası için belirlenen boyuttan daha büyükse sonraki daha büyük kesme noktası yerleşimi görüntülenir. Kesme noktaları ana alt ilişkilere sahip olabilir veya bağımsız olarak yazılabilir.

Bir de kayan web sayfası metaforunu kullanan açık kaynak aracı Adapt tarafından benimsenen bir yaklaşım var, içerik “akıcı yerleşim” içinde satır içi ögeler olarak yazılır. Diğer bir deyişle, daha küçük bir ekran tarafından sıkıştırıldığında, içeriğin sayfada yeniden akması sağlanır. Ögeler, içerik nesneleri dizisinin bir parçası olarak konumlandıklarından göreceli konumlarını kaybetmez.

Son olarak, Articulate Storyline, farklı ekran boyutlarına, yönelimlerine duyarlı bir mobil kurs oynatıcısına dayanan bir yaklaşım benimsemiştir. Kenar çubuğu menülerini gizlemek, tarayıcı kromunu ortadan kaldırmak gibi şeyler yaparak daha küçük ekranlara uyum sağlar. Ayrıca yazarlık aracına web tabanlı derslerin bir oynatıcıya ihtiyaç duymadan doğrudan modern web tarayıcılarında çalışmasına olanak tanıyan özellikler eklemeyi planlıyor.